Konstytucja 3 maja

VI. Sejm czyli władza prawodawcza

Sejm, czyli stany zgromadzone, na dwie izby dzielić się będą: na izbę po­selską i na izbę senatorską pod prezydencją króla (...). Izba poselska, jako wyobrażenie i skład wszechwładztwa narodowego, będzie świątynią prawodawstwa. Przeto w izbie poselskiej najpierwej decydowane będą wszystkie projekta (…). Każdą uchwałę sejmową w materiach wyżej wyliczonych, któ­rą izba poselska senatowi przysłać natychmiast powinna, wraz z tąż izbą poselską większością głosów decydować, a złączona izb obydwóch więk­szość, podług prawa opisana, będzie wyrokiem i wolą stanów. (…) Sejm zawsze goto­wym będzie: prawodawczy i ordynaryjny. Rozpoczynać się ma co dwa lata, trwać zaś będzie podług opisu prawa o sejmach. Gotowy, w potrzebach na­głych zwołany, stanowić ma o tej tylko materii, do której zwołanym będzie, lub o potrzebie, po czasie zwołania przypadłej. Prawo żadne na tym ordynaryjnym sejmie, na którym ustanowione było, znoszonym być nie może  (...) Jako zaś prawodawstwo sprawowane być nie może przez wszystkich i naród wyręcza się w tej mierze przez reprezentantów czyli posłów swoich, dobrowol­nie wybranych, przeto stanowimy, iż posłowie, na sejmikach obrani, w pra­wodawstwie i ogólnych narodu potrzebach, podług niniejszej konstytucji, uważani być mają, jako reprezentanci całego narodu, będąc składem ufno­ści powszechnej. Wszystko i wszędzie większością głosów udecydowane być powinno; przeto liberum veto, konfederację wszelkiego gatunku i sej­my konfederackie, jako duchowi niniejszej konstytucji przeciwne, rząd oba­lające, społeczność niszczące na zawsze znosimy. Zapobiegając z jednej strony gwałtownym i częstym odmianom konstytucji narodowej, z drugiej uznając potrzebę wydoskonalenia onej, po doświadczeniu jej skutków, co do pomyślności publicznej, porę i czas rewizji i poprawy konstytucji co lat dwadzieścia pięć naznaczamy. Chcąc mieć takowy sejm konstytucyjny ekstraordynaryjnym podług osobnego o nim prawa opisu.

Za: Wybór tekstów źródłowych z historii państwa i prawa polskiego, zebrał i opracował Jakub Sawicki, tom I, część 2, Warszawa 1951, str. 91-92

A. Omów organizację oraz tryb pracy sejmu.

B. Przedstaw procedurę stanowienia prawa.

C. Wymień tradycyjne instytucje Rzeczypospolitej, których organizowanie zostało zakazane.