Udostępnij tę stronę znajomym!!!

 

Prawa szwedzkie

l. Jedzie ktoś do domu innego z zamiarem wyrządzenia szkody jemu lub jego domownikom czy gościom. Wchodzi siłą do obejścia, zabija, uderza, rani do krwi lub czyni szramy i siniaki. Wtedy on sam i wszyscy wspomagający go łamią prawo.

VI. Ten, który uczynił zajazd, zostaje ranny, zabity lub posiniaczony w trakcie napaści. Wszystko, co go spotka­ło, zostaje bez zadośćuczynienia. Jeśli napastnicy zostaną odparci i zaczną uciekać, wszystko, co ich spotka we dworze lub w obejściu, zostaje bez zadośćuczynienia. Jeśli walczą w bramie i stopy tego, który napadł na dwór, padną wewnątrz obejścia, a głowa na zewnątrz, zostanie bez za­dośćuczynienia. Padną stopy zewnątrz, a głowa wewnątrz, należy się za niego grzywna, bo padł z tego miejsca, gdzie były stopy.

XIV. Jeśli ktoś zgwałci kobietę, łamie prawo. Jeśli porwie kobietę, ucieknie z nią z kraju i zostanie uznany na tingu [zgromadzenie wolnych mężczyzn] za winnego tego czynu, nigdy nie dostanie pokoju. Chyba że człowiek, który wydawał kobietę [decydował o jej zamążpójściu], poprosi o pokój dla niego.

XLII. Jeśli ktoś zostanie skazany na banicję i potem zostanie zabity poza krajem lub siłą uprowadzony z zagra­nicy i zabity w kraju, należą się za niego grzywny jak za nie­winnego i może zostać pochowany na cmentarzu. Nie został bowiem banitą w kilku krajach, a stracić pokój mógł tylko w kraju, w którym popełnił przestępstwo.

60. XIII w. Tekst praw Birgera został zamieszczony w kodeksie prawa krajo­wego Magnusa Erikssona z ok. 1348 r.

Wielka historia świata, t. 5: Późne średniowiecze, red. Krzysztof Baczkowski, Kraków 2005, str. 491

O dziedziczeniu

I. Umrze mąż lub kobieta i żyją dzieci po nich syn i córka; syn dziedziczy dwie trzecie, a córka jedną trzecią, l wezmą dzieci syna tyle co syn, a dzieci córki tyle co córka, nawet jeśli drugie z rodzeństwa żyje.

II. Nie ma dzieci; dziedziczy ojciec i matka. Ojciec we­źmie dwie części, a matka jedną. Nie ma tych; jest brat i siostra: brat weźmie dwie części, a siostra jedną, l dzieci brata wezmą tyle co brat, a dzieci siostry tyle co siostra, nawet jeśli jedno z nich żyje. Nie ma tych, są rodzice ojca; dziadek weźmie dwie części, babka jedną. Nie ma tych, są rodzice matki; dziadek weźmie dwie części, babka jedną. Nie ma tych, jest brat ojca i siostra ojca; stryj weźmie dwie części, stryjna jedną. Nie ma tych, jest brat matki i siostra matki; wuj weźmie dwie części, a ciotka jedną. Nie ma tych, są dzieci rodzeń­stwa ojca i dzieci rodzeństwa matki; kuzyni ze strony ojca wezmą dwie części, a ze strony matki jedną.

IX. Żeni się mąż, mieszka z żoną i płodzi z nią dziecko. Umiera nie wiedząc, że żona jest w ciąży. Przychodzi spad­kobierca męża i bierze spadek i mówi, że nie mieli z sobą dzieci, „więc nie możesz dziedziczyć po nim”. Wdowa nie wie, że jest w ciąży i oddaje spadek. Teraz zaczyna się mówić o jej stanie i ten, który zabrał spadek, dowiaduje się o tym; nie chcąc stracić spadku zabija kobietę lub doprowadza do jej śmierci. Zostaje pochowana. Teraz wychodzi na jaw, że on pozbawił ją życia i są na to pewne dowody. Należy wte­dy wyjąć ją z ziemi i rozciąć jej ciało. Jeśli jest w nim dziec­ko lub coś na podobieństwo dziecka, dziecko dziedziczy po ojcu, matka po dziecku, a jej spadkobiercy po niej. Spadek weźmie zmarły i poganin, a żywy i chrześcijanin odejdzie z niczym. Bo nie wolno zabijać dla spadku.

Prawa Birgera Jarla o pokoju krajowym, tzw. edsörelagar – prawa umocnione przysięgą (królewską), lata 60. XIII w.

Zapisy Xlll-wiecznych praw dzielnico­wych, ujednolicone i wprowadzone do kodeksu prawa krajo­wego Magnusa Erikssona

Wielka historia świata, t. 5: Późne średniowiecze, red. Krzysztof Baczkowski, Kraków 2005, str. 491

 

A. Określ, jaki to rodzaj źródła historycznego.

B. Wyjaśnij, w jaki sposób prawo szwedzkie traktowało sprawców najazdów oraz gwałcicieli.

C. Napisz, w jakich okolicznościach można było bezkarnie zabić osobę skazaną na banicję.

D. Omów obowiązujące w Szwecji zasady dziedziczenia.

E. Wyjaśnij, w jaki sposób została rozstrzygnięta kwestia dziedziczenia w przypadku zabójstwa kobiety w ciąży.