Mandat palestyński, Londyn, 24 lipca 1922 roku

Rada Ligi Narodów:

zważywszy, że w celu wprowadzenia w życie art. 22 Paktu Ligi Narodów Główne Mocarstwa Sprzymierzone zgodziły się powierzyć Mandatariuszowi, wybranemu przez te Mocarstwa zarząd terytorium Palestyny, która należała dawniej do Cesarstwa Ottomańskiego, w granicach, które będą przez nie określone; (…)

Art. 1. Mandatariuszowi będzie przysługiwała pełnia władzy ustawodawczej i administracyjnej z zastrzeżeniem ograniczeń, ustalonych w niniejszym mandacie.

(…)

Art. 3. Mandatariusz popierać będzie samorząd lokalny w takim zakresie, w jakim tylko okoliczności na to pozwolą.

Art. 4. Odpowiednia reprezentacja żydowska będzie oficjalnie uznana i mieć będzie prawo wydawania opinii Administracji Palestyny i współdziałania z nią we wszystkich sprawach gospodarczych, społecznych i innych, mogących mieć związek z ustanowieniem żydowskiego ogniska narodowego i z interesami ludności żydowskiej w Palestynie oraz, zawsze pod warunkiem kontroli administracji, przyczyniania się i uczestniczenia w rozwoju kraju.

(…)

Art. 6. Bacząc, aby prawa i położenie innych części ludności nie doznały uszczerbku, administracja Palestyny ułatwiać będzie imigrację żydowską na odpowiednich warunkach i w porozumieniu z reprezentacją żydowską, wzmiankowaną w art. 4, popierać będzie zwarte osiedlanie się Żydów na roli, włączając w to grunta państwowe i grunta leżące odłogiem, a nie potrzebne do celów publicznych.

Art. 7. Administracja Palestyny weźmie na siebie obowiązek wydania ustawy o obywatelstwie; ustawa ta zawierać będzie przepisy, mające ułatwić nabycie obywatelstwa palestyńskiego Żydom, którzy na stałe osiedlą się w Palestynie

Art. 15. Mandatariusz poręczy wszystkim najzupełniejszą wolność sumienia oraz swobodę w wykonywaniu wszelkiego rodzaju praktyk religijnych zgodnych z porządkiem publicznym i dobrymi obyczajami. Nie będzie istniała żadna nierówność w traktowaniu mieszkańców Palestyny z powodu różnic pochodzenia, religii lub języka. Nikomu nie może być zabroniony wstęp do Palestyny jedynie z powodu jego przekonań religijnych.

Art. 12. Stosunki zagraniczne Palestyny oraz udzielanie exequatur [zgoda państwa przyjmującego na wykonywanie przez określoną osobę funkcji kierownika urzędu konsularnego państwa wysyłającego] konsulom obcych mocarstw należeć będą do mandatariusza. Mandatariusz również będzie miał prawo rozciągnąć opiekę dyplomatyczną i konsularną nad obywatelami palestyńskimi znajdującymi się poza jej granicami.

Art. 17. Administracja Palestyny może w drodze zaciągu ochotniczego stworzyć siły zbrojne, niezbędne do utrzymania pokoju i porządku oraz do obrony kraju zawsze jednak pod kontrolą mandatariusza, nie będzie jednak miała ona prawa używać tych sił na cele inne, niż wyżej wskazane, chyba że mandatariusz ją do tego upoważni. Administracja Palestyny nie będzie tworzyła ani utrzymywała sił wojskowych, morskich lub lotniczych, jak tylko w wyżej określonych celach. (…)

Art. 19. Mandatariusz będzie mógł w imieniu administracji Palestyny przystąpić do wszelkich konwencji międzynarodowych ogólnych, zawartych lub które by mogły być zawarte za zgodą Ligi Narodów dotyczących handlu niewolnikami, handlu bronią i amunicją, handlu narkotykami, równości handlowej, wolności tranzytu i żeglugi, lotnictwa, komunikacji pocztowej, telegraficznej lub radiotelegraficznej, własności literackiej, artystycznej lub przemysłowej.

Art. 22. Języki angielski, arabski i hebrajski będą w Palestynie językami urzędowymi. Wszelkie znaki lub napisy arabskie na znaczkach lub monetach będą widniały także po hebrajsku i odwrotnie.

Historia stosunków międzynarodowych. Wybór dokumentów, zebrali i opracowali: D. Bielenin, J. Bratkowski, T. Jaworski, S. Klimczak, Tom I 1780-1939, Warszawa 1999, str. 159-163

A. Wyjaśnij, na czym polegał system mandatowy Ligi Narodów.

B. Przedstaw zakres autonomii w Palestynie.

C. Wymień kompetencje mandatariusza w zakresie polityki zagranicznej Palestyny.

D. Wyjaśnij, w jaki sposób cytowany dokument rozstrzygał problemy narodowościowe i wyznaniowe w Palestynie.

E. Rozstrzygnij, czy na mocy cytowanego dokumentu Żydzi uzyskali równouprawnienie z ludnością arabską, mieszkającą w Palestynie.

F. Wyjaśnij, dlaczego Mandat palestyński tyle uwagi poświęcał ludności żydowskiej w Palestynie.