Mao Tse-tung o państwie nowej demokracji, 24 IV 1945 r.

(…) Uważamy, że po całkowitym rozgromieniu najeźdźców japońskich trzeba stworzyć w Chinach ustrój państwowy oparty na demokratycznym sojuszu uczestników jednolitego frontu – na sojuszu przytłaczającej większości ludzi całego naszego kraju, pod przewodem klasy robotniczej. Taki ustrój państwowy nazywamy nowodemokratycznym.

Ten ustrój państwowy istotnie odpowiada postulatom przytłaczającej większości ludności naszego kraju, ponieważ, po pierwsze, uzyskał lub może uzyskać aprobatę milionów robotników przemysłowych i dziesiątków milionów rzemieślników i robotników rolnych; po drugie, uzyskał lub może uzyskać aprobatę chłopstwa stanowiącego 360 milionów ludzi na 450 milionów ludności Chin, to jest 80%, i po trzecie, uzyskał lub może uzyskać aprobatę szerokich warstw drobnej burżuazji miejskiej, burżuazji narodowej, postępowych szenszy [stan z którego rekrutowali się urzędnicy – wielcy posiadacze ziemi] i innych patriotów. (…)

Władza nowej demokracji powinna kształtować się na zasadzie centralizmu demokratycznego; o ogólnym kierunku polityki decydują zjazdy delegatów ludowych różnych szczebli, które wybierają organy tej władzy. Taka władza będzie i demokratyczna i scentralizowana, innymi słowy, połączy ona w sobie centralizację na poziomie demokracji i demokrację w ramach scentralizowanego kierownictwa. (…)

Ustrój gospodarczy nowej demokracji, do którego dążymy, odpowiada również zasadom Sun Jat–sena. W kwestii agrarnej Sun Jat-sen wysuwał postulat: „każdemu oraczowi – własny zagon”. W kwestii przemysłu i handlu Sun Jat-sen pisał w Manifeście I Zjazdu Kuomintangu: „Wszystkie należące do Chińczyków i cudzoziemców przedsiębiorstwa, które mają charakter monopolistyczny lub są bardzo duże i nie mogą być zarządzane przez osoby prywatne, jak na przykład banki, koleje żelazne, powietrzne linie komunikacyjne itp., mają być użytkowane i zarządzane przez państwo, ażeby kapitał prywatny nie mógł trzymać w swych rękach życia ludu. Oto na czym polega główny sens ograniczenia kapitału”. W obecnym etapie jesteśmy w dziedzinie ekonomiki całkowicie zgodni z tymi postulatami Sun Jat-sena. (...)

Zgodnie z zasadami Sun Jat-sena i doświadczeniem rewolucji chińskiej gospodarka narodowa Chin w obecnym etapie powinna składać się z sektora państwowego, prywatnego i spółdzielczego. Państwo, jakie mamy na myśli, mówiąc o sektorze państwowym, w żadnym wypadku nie może być państwem, w którym władza byłaby „udziałem garstki ludzi”, lecz bezwzględnie powinno być państwem nowej demokracji, kierowanym przez proletariat, państwem, w którym władza jest „wspólną własnością całego prostego ludu”.

(…)

Wszystko, co powiedziałem wyżej, to ogólne lub zasadnicze tezy programu komunistów chińskich w danym etapie, to jest w ciągu całego etapu rewolucji burżuazyjno-demokratycznej. (…)

Przewidywana w tym programie hegemonia proletariatu w polityce oraz utworzenie pod kierownictwem proletariatu sektora państwowego i spółdzielczego w ekonomice są elementami socjalizmu. Jednakże realizowanie tego programu nie oznacza jeszcze, że społeczeństwo chińskie stanie się socjalistyczne.

My, komuniści nigdy nie tailiśmy naszych dążeń politycznych. Nasz program dalszej walki, czyli program-maksimum, ma na celu podniesienie Chin na wyższy szczebel, na szczebel socjalizmu i komunizmu. (…) Każdy komunista, wstępując do partii, wyraźnie powinien widzi przed sobą dwa cele, o które powinien walczyć: zrealizowanie w obecnym etapie rewolucji nowodemokratycznej i zrealizowanie w przyszłości socjalizmu i komunizmu (…)

Wybór tekstów źródłowych do historii powszechnej po II wojnie światowej. T. 1. 1945-1955, wybór i opracowanie A. Basak i T. Marczak, Wrocław 1989, str. 25-31

1. Scharakteryzuj zapowiedziane w źródle dwa etapy rewolucji w Chinach.

2. Wyjaśnij, czym był wspomniany w tekście Kumintang

3. Wymień klasy społeczne, na których, zdaniem Mao Tse-tunga, miał opierać się w Chinach ustrój nowej demokracji.

4. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, na czym polegał centralizm demokratyczny.

5. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej sens zwrotu: hegemonia proletariatu.