cystersi - zakon oparty na regule benedyktynów, założony  w Citeaux przez św. Roberta z Molesmes w 1098 r., a zatwierdzonego przez Watykan w 1119 r; nazwa pochodzi od francuskiego miasta Citeaux - Cisterum; cystersi kierowali się benedyktyńską dewizą: Oraz et labora (módl się i pracuj), ale w odróżnieniu od nich nosili białe habity; żyjąc głównie z uprawy ziemi, przyczynili się do podniesienia kultury rolnej, a dzięki dochodom własnym i ofiarności wiernych stali się jednym z największych i najbogatszych zakonów w średniowieczu - w XIII wieku istniało ponad 2000 opactw; pierwsze opactwo w Polsce powstało w Brzeźnicy  koło Jędrzejowa w 1140 r. a do największego znaczenia doszedł klasztor w Oliwie.