powstanie kościuszkowskie/insurekcja kościuszkowska 1794 – powstanie narodowe przeciwko Rosji, rozpoczęte ogłoszeniem przez Tadeusza Kościuszkę 24 III 1794 r. aktu powstania; na czele powstania stał Tadeusz Kościuszko jako Najwyższy Naczelnik; 4 IV wojska powstańcze odniosły zwycięstwo pod Racławicami, 7 IV wyzwoliła się Warszawa, a, w nocy z 22 na 23 IV Wilno; 7 V Tadeusz Kościuszko wydał uniwersał połaniecki; w bitwie pod Szczekocinami wojska powstańcze zostały pokonane, a podczas zakończonej klęską bitwie pod Maciejowicami został ranny i dostał się do niewoli Tadeusz Kościuszko; podczas walk o Warszawę doszło do rzezi Pragi; Warszawa skapitulowała 5 XI, a powstanie ostatecznie upadło 16 XI 1794 r.; upadek powstania przesądził o trzecim rozbiorze Polski.