powstanie listopadowe (1830-31) – powstanie narodowe przeciw Rosji, rozpoczęte w Warszawie 29 XI 1830 r. przez spiskowców ze sprzysiężenia Piotra Wysockiego, a kierowane przez sejm i Rząd Narodowy oraz dyktatora Józefa Chłopickiego, a późnej Naczelnych Wodzów (m.in. Michała Radziwiłła, Jana Skrzyneckiego, Henryka Dembińskiego, Macieja Rybińskiego); wojska powstańcze zatrzymały ofensywę Iwana Dybicza w bitwie pod Grochowem i odniosły zwycięstwo w bitwie pod Iganiami; powstanie zaczęło chylić się ku upadkowi po klęsce pod Ostrołęką i ostatecznie upadło po zdobyciu Warszawy przez wojska carskie pod wodzą Iwana Paskiewicza; po upadku powstania listopadowego nastąpiła Wielka Emigracja, a Królestwo Polskie zostało pozbawione dotychczasowej autonomii.