pozytywizm warszawski – prąd umysłowy i ruch społeczny rozwijający się w Królestwie Polskim w środowiskach inteligencji i liberalnej burżuazji, którego pełen rozwój przypadał na lata 1864-1890, charakteryzujący się odwrotem od idei romantycznej walki narodowowyzwoleńczej, którą miała zastąpić koncepcja pracy organicznej;  pozytywiści opowiadali się za empiryzmem i utylitaryzmem, działali na rzecz rozwoju gospodarczego ziem polskich i awansu cywilizacyjnego społeczeństwa polskiego; głosili również hasła równouprawnienia kobiet i asymilacji mniejszości narodowych; głównym organem prasowym prezentującym myśl pozytywistyczną był „Przegląd Tygodniowy”, dla którego pisali m.in. Bolesław Prus, Aleksander Świętochowski; w literaturze pozytywistycznej dominował realizm, a głównymi formami literackimi były: nowela, opowiadania, powieść oraz nowoczesne gatunki prasowe – felieton i reportaż; do czołowych literatów pozytywistycznych zaliczamy: Bolesława Prusa, Marię Konopnicką, Elizę Orzeszkową, Henryka Sienkiewicza.