prawa kardynalne - obowiązujące w Rzeczpospolitej Obojga Narodów nadrzędne i zasadniczo niezmienne podstawy ustroju państwa polskiego, do których zaliczano: wolną elekcję, liberum veto, pacta conventa, artykuły henrykowskie, nietykalność osobistą szlachty, poddaństwo chłopów, prawo szlachty do wypowiadania posłuszeństwa królowi; prawa kardynalne gwarantowały szlachcie dominującą pozycję oraz tworzyły podstawę tzw. złotej wolności szlacheckiej; po raz pierwszy zostały formalnie sformułowane przez sejm w 1768 r., a następnie potwierdzone i rozszerzone na sejmie rozbiorowym w 1775 r.; zostały objęte gwarancjami wszystkich trzech państw zaborczych i były jedną z kluczowych przyczyn niezdolności Polski do przeprowadzenia reform wewnętrznych.