I. Indie.
1. Początki cywilizacji doliny Indusu (2400-1500 p.n.e.)
a. zróżnicowane warunki naturalne
b. znaczenie wielkich rzek:
– Indus
– Ganges
c. główne ośrodki miejskie
– Harappa
– Mohndżo-Daro
d. infrastruktura miejska
– cytadela – centrum władzy religijnej i politycznej
– system wodno- kanalizacyjny
e. podstawa gospodarki:
– rolnictwo (ryż, pszenica, owies, jęczmień, oraz daktyle i bawełna
– hodowla – owce, kozy, trzoda
– wysoki poziom rzemiosła – wytop i obróbka metali, produkcja ceramiki, wyroby bawełniane
– handel rzeczny i morski
f. pismo - nieodczytane
2. Okres wedyjski (1500-500 p.n.e.)
a. najazd indoeuropejskiego ludu Ariów – II tysiąclecie p.n.e.
b. regres cywilizacyjny
– brak znajomości pisma – źródłem poznania cywilizacji Ariów tzw. Wedy – religijne teksy spisane później.
– gospodarka wyłącznie rolnicza
c. ustrój społeczno-polityczny:
– ustrój plemienny
– król posiadający władzę sądowniczą i wojskową
– zgromadzenie wyższe
– zgromadzenie niższe
d. najazd perski na obszary zachodnie
e. najazd Aleksandra Wielkiego
3. Imperium Maurjów
a. zjednoczenie Indii przez władców z dynastii Maurja
b. panowanie Aśoki (271-236 p.n.e.)
4. Religia.
a. braminizm
– system politeistyczny (Indra, Mitra, Waruna)
– święte księgi Wedy
– bramini – najwyższa klasa kapłańska
b. hinduizm (pierwsze wieki naszej ery)
– system politeistyczny (Śiwa, Wisznu )
– święte księgi: Wedy, Mahabharata, Ramajana
– bramini
– guru
c. buddyzm
– działalność Siddhartha Gautama (przełom VI i V w. p.n.e.) – Budda
– praktyki religijna mające doprowadzić do nirwany
– Stupa – w buddyjskiej architekturze sakralnej rodzaj wielokondygnacyjnej wieży, służącej do przechowywania relikwii
II. Chiny
1. Warunki naturalne:
a. znaczenie wielkich rzek Huang Ho (Żółtej Rzeki) i Jangcy (Niebieskiej Rzeki) – występowanie katastrofalnych wylewów.
b. budowa systemów irygacyjnych
2. Gospodarka
a. rolnictwo
– uprawa ryżu, pszenicy, jęczmienia
– uprawa herbaty i bawełny
– hodowla owiec, kóz, bydła trzody, drobiu
– hodowla jedwabnika
2. Dzieje polityczne Chin
a. panowanie dynastii Shang – XVIII w. p.n.e.-1027 r. p.n.e. – wykształcenie się władzy królewskiej
b. panowanie dynastii Zhou (czyt. Czou) – ok. 1000-ok. – 256 r. p.n.e. – wykształcenie się podziału klasowego
c. Zjednoczenie państwa po okresie kryzysu przez dynastię Qin – 221 r. p.n.e.
– pierwszy cesarz chiński Qin Shi Huang
– terakotowa armia z grobowca cesarza Qin Shi Huang
3. Struktura społeczna Chin:
– urzędnicy – „umiejący pisać”
– rolnicy
– rzemieślnicy
– kupcy
4. Osiągnięcia cywilizacyjne Chin:
– ideogramy
b. piśmiennictwo
– literatura
– astronomia – obserwacje położenia gwiazd, zaćmienia Księżyca, zaćmienia Słońca
– matematyka – równanie kwadratowe; liczby dodatnie i ujemne
c. filozofia i religia
– filozofia
– Lao-Cy
– Konfucjusz (ok. 551-479 p.n.e.) – konfucjanizm
d. wynalazki:
– porcelana
– papier
– druk
– jedwab
d. przykładowa architektura
– pagoda
Praca ze źródłami:
Źródło