2. Mezopotamia i jej dzieje
I. Warunki naturalne
1. Mezopotamia – międzyrzecze Eufratu i Tygrysu – wchodzi w skład tzw. Żyznego Półksiężyca
2. Rośliny uprawne: jęczmień, pszenica, proso, daktyle, oliwki
3. Zwierzęta hodowlane: bydło, owce, kozy, osły, trzodę, drób
4. Surowce:
a. deficyt surowców metalurgicznych, drewna i kamienia
b. glina – wyrób ceramiki i materiał budowlany
II Cywilizacja Sumerów
1. System tzw. miast-państw (np. Ur, Uruk, Nippur, Lagasz)
2. ośrodek miejski
a. mury obronne
b. zespół świątynny (centralnym punktem zikkurat 
) funkcje kultowe i gospodarcze
3. obszary uprawne – rozbudowa systemu irygacyjnego
III. Imperium Sargona Wielkiego
1. Zjednoczenie Międzyrzecza przez Akadów - połowa XXIV w. p.n.e.
a. działalność Sargona Wielkiego – podbój miast-państw Sumeru
b. budowa imperium akadyjskiego
c. organizacja państwa jako monarchii – podstawą armia i urzędnicy
d przejęcie dorobku kulturowego Sumerów przez Akadów
2. upadek Sumero-Akadu pod naporem plemion koczowniczych
IV. Dzieje Babilonii
1. Wzrost znaczenia Babilonu za panowania Hammurabiego – XVIII w. p.n.e.
2. Podbój obszarów między Zatoką Perską a Syrią
3. Kodeks Hammurabiego (stela Hammurabiego)
4. Drugi okres świetności Babilonii pod panowaniem Nabuchodonozora II (605-562 p.n.e.)
5. Społeczeństwo
a. obywatele – elita władzy, mieszkańcy miast, chłopi
b. „ludzie królewscy” („poddani pałacu”) – posiadali wolność osobistą
c. niewolnicy
V. Imperium asyryjskie
1. Główne ośrodki polityczne – Aszur i Niniwa
2. Podbój Mezopotamii, Elamu, Syrii, Palestyny i północnego Egiptu – VIII-VII w. p.n.e.
3. Polityka terroru i eksterminacji wobec podbitych ludów
4. Działalność Asurbanipala – biblioteka w Niniwie
5. Upadek państwa asyryjskiego
a. najazd Medów i Babilończyków
b. upadek Aszur – 614 r. p.n.e.
VI. Organizacja państw Mezopotamii
1. Struktura społeczna
a. warstwa panująca
b. zróżnicowana ludność wolna
c. niewolnicy
2. Monarchia despotyczna typu wschodniego
a. na czele państwa król, który:
– panuje z woli bogów – sankcja religijna
– łączy funkcje naczelnego wodza i najwyższego kapłana
b. bazą monarchii – armia, urzędnicy i kapłani
c. świątynie ośrodkami nie tylko kultur religijnego, ale również gospodarczymi
VII. Kultura Mezopotamii
1. Wierzenia religijne
a. politeizm
b. najważniejsi bogowie:
– Nergal – bóg świata podziemnego
– Ninurta – bóg wojny
– Isztar – Akad
– Marduk – Babilon
– Aszur - Asyria
c. kult religijny
– codzienny kult sprawowany przez kapłanów
– budowa świątyń
– formy kultu religijnego – modlitwy, składanie ofiar, organizacja procesji
d. przykładowe zabytki
– Brama Isztar
– Lamassu 
– Sztandar z Ur
– pieczęć cylindryczna
2. Najważniejsze osiągnięcia cywilizacyjne Mezopotamii:
b. zastosowanie koła
c. wynalezienie koła garncarskiego
d. wynalezienie brązu
e. zastosowanie systemu dziesiętnego i sześćdziesiętnego
f. stworzenie systemu wag i miar
e. stworzenie podwalin astronomii – kalendarz
f. rozwinięcie astrologii i systemu wróżb
Praca ze źródłami: