6. 03. Powstanie i funkcjonowanie republiki we Francji

I. Proklamowanie republiki

1. Wojna w obronie rewolucji – 1792 r.

a. przyczyny wybuchu wojny

– obawy w krajach sąsiednich, że rewolucja może się rozprzestrzenić

– działania arystokracji francuskiej na rzecz interwencji wojsk obcych we Francji

b. wobec rosnącego zagrożenia zewnętrznego francuskie Zgromadzenie Prawodawcze wypowiedziało wojnę Austrii

c. w pierwszej fazie wojny wojska francuskie ponosiły klęski

– zdrady oficerów

– brak dyscypliny w zrewolucjonizowanej armii

– włączenie się Prus do wojny po stronie Austrii

d. zwrot w przebiegu wojny na korzyść Francji

– ogłoszenie powszechnego poboru do wojska

– powstrzymanie wojsk austriacko-pruskich pod Valmy

2. Przewrót polityczny we Francji i ustanowienie republiki

a. podziały polityczne w Legislatywie:

– feuillanci – opowiadali się za monarchią konstytucyjną

– centrum („bagno”)

– kordelierzy

– jakobini

– żyrondyści

b. niepowodzenia wojenne przyczyniły się do radykalizacji poglądów – działalność:

– żyrondystów

– jakobinów

– sankiulotów

c. uwięzienie Ludwika XVI

d. zwołanie przez Legislatywę Konwentu Narodowego

e. Konwent Narodowy proklamował we Francji republikę – 22 IX 1792 r.

f. przejęcie władzy przez jakobinów:

– Georges Danton

– Jean-Paul Marat

– Maximilien Robespierre

g. egzekucja Ludwika XVI – 21 I 1793 r.

II. Dyktatura jakobinów

1. Wojna z wielką koalicją

a. skład koalicji: Austria, Prusy, Wielka Brytania, Holandia, Hiszpania, Portugalia kraje włoskie, kraje niemieckie

b. działalność rojalistów (regalistów)

c. Francja zdołała odeprzeć atak

2. Powstanie chłopskie w Wandei (1793-1796 r.) – celem przywrócenie monarchii

3. Kluby polityczne w okresie republiki:

a. żyrondyści – zamożna i średnia burżuazja

b. jakobini – drobnomieszczaństwo

c. sankiuloci – lud Paryża

4. Utworzenie Komitetu Ocalenia Publicznego – 1793 r. (pełnił funkcje rządu)

a. Komitet Ocalenia Publicznego został zdominowany przez jakobinów

b. uchwalenie nowej konstytucji – 1793 r.

– powszechne prawo wyborcze

– powszechna oświata

– opieka nad chorymi i ubogimi

c. powołanie Trybunału Rewolucyjnego – walka z kontrrewolucją

d. wielki terror

– kierownictwo Maximiliena Robespierre’a

– skazanie na śmierć Dantona

– gilotyna

III. Rządy dyrektoriatu

1. Przewrót termidoriański

a. organizatorami przewrotu – część Konwentu reprezentująca burżuazję

b. obalenie i egzekucja Maximiliena Robespierre’a – 9 thermidora (27 lipca) 1794 r.

2. Uchwalenie konstytucji roku III – 1795 r.

a. władza ustawodawcza – dwuizbowy parlament

– Rada Pięciuset

– Rada Starszych

b. władza wykonawcza – pięcioosobowy dyrektoriat

c. prawo wyborcze

– czynne prawo wyborcze – wszyscy płacący podatek

– bierne prawo wyborcze – uzależnione od cenzusu majątkowego