6. 4. Organizacje pozarządowe

I. Organizacje społeczne

1. Organizacje pozarządowe, to organizacje grupujące osoby fizyczne lub prawne, których celem nie jest osiąganie zysku (organizacje non profit), lecz działania na rzecz określonego celu lub interesu.

2.  Think tanki (dosłownie:„zbiornik myśli”) – organizacje zajmujące się prowadzeniem niezależnych badań i analiz dotyczących spraw pubolicznych

a. pierwsze think tanki powstały w USA (obecnie w USA działa ich największa liczba)

b. pierwszym polskim think tankiem jest Centrum im. Adama Smitha (obecnie w Polsce działa ok. 60 think tanków

3. Grupy nacisku to inaczej grupy interesów - nieformalne związki dążące do wywierania wpływu na polityków lub organy państwowa w celu uzyskania korzystnych dla siebie decyzji.

II. Stowarzyszenia

1. Stowarzyszenie to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenia o celach niezarobkowych.

2. Rodzaje stowarzyszeń:

a. stowarzyszenia zwykłe

– do ich założenia wystarczą trzy osoby

– nie wymagają ich rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (ich powstanie należy zgłosić do ewidencji stowarzyszeń zwykłych)

– statut określa: nazwę, zarząd, siedzibę, cel, teren działania, środki działania, sposób nabywania i utraty członkostwa oraz procedurę rozwiązania stowarzyszenia

– mogą pozyskiwać środki ze składek członkowskich, darowizn, zapisów i spadków, oraz dochodów z majątku

– ograniczenia stowarzyszeń zwykłych:

nie mogą powoływać terenowych jednostek organizacyjnych

nie mogą przyjmować osób prawnych

nie mogą prowadzić działalności gospodarczej

nie mogą prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego

b. stowarzyszenia

– wymagają rejestracji w Krajowym Rejestrze Sądowym (dokonuje jej właściwy sąd okręgowy)

– do rejestracji wymagane jest poparcie co najmniej 7 osób

– posiadają osobowość prawną

– statut określa: nazwę, zarząd, siedzibę, cele, teren działania, środki działania, sposób nabywania i utraty członkostwa oraz procedurę rozwiązania stowarzyszenia

– władze stowarzyszenia:

walne zgromadzenie członków

zarząd

organy kontroli wewnętrznej

III. Fundacje

1. Fundacje to organizacje tworzone dla realizacji celów społecznie lub gospodarczo użytecznych

2. Prawo zakładania fundacji przysługuje zarówno osobom prawnym, jak i osobom fizycznym

3. Założenie fundacji musi mieć formę aktu notarialnego (wyjątek stanowią fundacje utworzone na podstawie testamentu)

4. Fundacje podlegają obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego (rejestr jest prowadzony przez Sąd Rejonowy dla Miasta Stołecznego Warszawy)

5. Fundator jest zobowiązany do opracowania statutu fundacji, zawierającego:

– nazwę i siedzibę fundacji

–  majątek

– cele, zasady, formy i zakres działalności

– skład, sposób powoływania i organizację zarządu oraz jego uprawnienia i obowiązki

IV. Organizacje pożytku publicznego (OPP)

1. Status OPP może uzyskać organizacja pozarządowa oraz spółka kapitałowa powołana w celu niezwiązanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, prowadząca działalność tzw. pożytku publicznego

2. Status OPP nadają wydziały gospodarcze Krajowego Rejestru Sądowego sądów rejonowych właściwych dla siedziby organizacji.

3. Statusu OPP nie mogą uzyskać: 

a. partie polityczne i należące do nich fundacje

b. związki zawodowe

c. organizacje pracodawców

d. samorządy zawodowe

4. Przywileje przysługujące organizacjom pożytku publicznego:

a. możliwość otrzymywania 1% podatku dochodowego od osób fizycznych

b. zwolnienie od podatków: dochodowego od osób prawnych, od nieruchomości, od czynności cywilnoprawnych; oraz zwolnienie od opłat skarbowych i sądowych

c. prawo do nieodpłatnego informowania o ich działalności przez jednostki publicznej radiofonii i telewizji.

d. darowizny przekazane przez osoby fizyczne organizacjom pożytku publicznego podlegają odliczeniu od dochodu, zmniejszając podstawę opodatkowania.