Spółdzielnie

1. Spółdzielnie to dobrowolne zrzeszenia o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które zajmują się prowadzeniem działalności gospodarczej w interesie swoich członków.

2. Historia spółdzielczości

a. pierwsze spółdzielnie powstały na początku XIX wieku w Anglii

b. w 1895 r. powstał Międzynarodowy Związek Spółdzielczy (1895 r.)

c. założycielem pierwszej spółdzielni w Polsce był Stanisław Staszic – założyciel Towarzystwa Rolniczego Ratowania się Wspólnie w Nieszczęściach (1816 r.)

d. rozwój spółdzielczości na ziemiach polskich nastąpił w okresie zaborów i w okresie II Rzeczypospolitej

– powstawały spółdzielnie mleczarskie, spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie pracy

– w rozwoju polskiej spółdzielczości ogromną rolę odegrali wielkopolscy organicznicy 

e. w okresie PRL-u ruch spółdzielczy uległ ograniczeniu i deformacji (uległ znacznemu podporządkowaniu władzy)

3. Sytuację prawną spółdzielni w Polsce reguluje Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze

a. spółdzielnie mogą być tworzone przez:

– osoby fizyczne (co najmniej dziesięć)

– osoby prawne (co najmniej trzy)

– do utworzenia spółdzielni produkcji rolnej wystarczy pięć osób fizycznych

b. każda spółdzielnia musi posiadać statut

c. spółdzielnie podlegają wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego

d. zasady:

– majątek spółdzielni stanowią:

fundusz udziałowy – powstaje z wpłat członków spółdzielni, odpisów na udziały członkowskie i podziału nadwyżki bilansowej

fundusz zasobowy – tworzą go: wpłaty wpisowe członków i część nadwyżki bilansowej

– majątek spółdzielni pozostaje prywatną własnością jej członków

– ewentualne straty finansowe spółdzielni mogą dotyczyć tylko wysokości wkładu jej członków

 4. Najważniejsze spółdzielnie w Polsce

a. największa liczba spółdzielni działa w branży mieszkaniowej

b. na wsi dużą rolę odgrywa Spółdzielczość Gminna Samopomoc Chłopska

c. od niedawna działa spółdzielczość socjalna

– tworzona przez osoby zagrożone wykluczeniem społecznym

– Spółdzielnia Socjalna Polifonia Project

d. spółdzielnie mleczarskie (np. Spółdzielnia Mleczarska Mlekovita)

e. spółdzielnie ogrodniczo-mleczarskie (np. Spółdzielnia Pszczelarska APIS w Lublinie)

f. spółdzielnie inwalidów (np. Spółdzielnia Inwalidów Świt)

g. banki spółdzielcze