żupy solne - kopalnie i warzelnie soli w Wieliczce i Bochni, okolicach Przemyśla, Starej Soli, Srohobycza i Doliny; żupy były dużymi przedsiębiorstwami, którymi zarządzali żupnicy, pełniący w stosunku do górników funkcje administracyjne, skarbowe i sądownicze; wpływy z żup były jednym z najważniejszych  źródeł dochodów królewskich.