Franciszek Quesnay o doktrynie fizjokratycznej w ekonomii
III. Niech naród i panujący mają to zawsze na widoku, że ziemia jest jedynym źródłem bogactw i że pomnaża je rolnictwo. Albowiem zwiększenie bogactw zapewnia pomnożenie ludności; ludzie i bogactwa podnoszą rolnictwo, rozszerzają handel, ożywiają przemysł, przysparzają bogactw i utrwalają je. Od tego źródła obfitego zależy powodzenie we wszystkich działach administracji królestwa. (...)
VII. Niech całkowita suma dochodów wraca do obiegu rocznego i niech się obraca w całej swej masie; niech zgoła się nie tworzą zapasy pieniędzy albo niech przynajmniej się pokrywają wzajemnie tworzące się z wracającymi do obiegu; inaczej bowiem powstrzymałyby one podział części rocznego dochodu narodowego i uwięziły zasób pieniężny królestwa, z uszczerbkiem w zwrocie nakładów na uprawę ziemi, w płacy rzemieślników oraz w spożyciu. (...)
XV. Ziemie nabyte pod uprawę zboża trzeba skupiać, o ile to możliwe, w duże gospodarstwa, prowadzone przez bogatych rolników. Mniej bowiem jest wydatków na utrzymanie i poprawę budynków i stosunkowo daleko mniej kosztów i daleko więcej czystego dochodu przy dużych przedsiębiorstwach rolnych niż przy małych. Wielka liczba drobnych dzierżawców jest szkodliwa dla ludności. Ludność utrzymująca się z czystego dochodu jest najlepiej zabezpieczona i najzdatniejsza do rozmaitych zajęć i prac, które dzielą ludzi na różne klasy. Wszelkie zaoszczędzenie kosztów na robotach, które można wykonać za pomocą zwierząt pociągowych, maszyn, rzek itp., obraca się na korzyść ludzi i państwa, dlatego że większy dochód dostarcza ludziom wyższego wynagrodzenia za inne usługi i prace.
XVI. Nie trzeba przeszkadzać w handlu zewnętrznym ziemiopłodami, bo jaki zbyt, taka reprodukcja. (...)
XXIV. Nie trzeba się łudzić pozorną korzyścią handlu zewnętrznego, sądząc po prostu z bilansu sum pieniężnych, bez zbadania większego lub mniejszego zysku na towarach nabytych i sprzedanych. Bo często ten naród traci, który otrzymuje przewyżkę w pieniądzach i owa strata sprawia ujmę w podziale i reprodukcji dochodów.
XXV. Trzeba utrzymywać całkowitą wolność handlu, bo zupełna swoboda współzawodnictwa jest najpoważniejszą, najściślejszą, najkorzystniejszą dla państwa i narodu rękojmią handlu zewnętrznego i wewnętrznego. (...)
Za: Teksty źródłowe do historii XVIII wieku, zeszyt 1: Europa i Polska w wieku XVIII, wyboru dokonał Jan Szczepaniak, Kraków 1999, str. 12-14
A. Określ, jaka gałąź gospodarki była uznawana przez fizjokratów za najważniejszą.
B. Opisz preferowany przez fizjokratów ustrój agrarny.
C. Przedstaw stosunek fizjokratów do tezauryzacji pieniądza.
D. Porównaj przedstawione w cytowanym fragmencie założenia fizjokratyzmu z merkantylizmem.
E. Porównaj przedstawione w cytowanym fragmencie założenia fizjokratyzmu z liberalizmem gospodarczym.