Dekret o zniesieniu Patriarchatu Moskiewskiego przez cara Piotra I z 1721 r.

Piotr I, z łaski i miłosierdzia wszechmogącego Boga imperator Wszechrusi, za zgodą i naradzeniem się z całym duchowieństwem i senatem, ustanawia w kościele niskim synod w następnej formie: Piotr etc. zatrudniali różnymi pomysłami i sprawami z przyczyny władzy od Boga odebranej, aby czuwać nad pożytkiem i opinią ludu naszego w ogólności i wszystkich nam podległych narodów, uważaliśmy, że wprowadzone zostały do kościoła ruskiego nadużycia i nieporządki w rzeczach do niego należących. Zastanowiwszy się nad wszystkim rozważnie, słusznieśmy się lękali, aby Bóg, którego pomocy doświadczyliśmy w urządzeniu naszych interesów politycznych i wojennych, nie sądził nas winnymi godnymi kary swej, gdybyśmy się okazali niedbałymi o interesa Kościoła, i że jako sędzia sędziów żądałby zdania sprawy z ciemnoty i nierządu, jakim by podpadło z winy naszej tyle ludów poddanych państwu naszemu. Dlatego działając podług śladów wiernych Starego i Nowego Testamentu, osądziliśmy za naszą powinność przywrócić duchowieństwu dawną jego formę. A dla uskutecznienia tego naszego postanowienia nie znaleźliśmy skuteczniejszego środka nad rząd synodalny, złożony z wielu, gdyż sam jeden człowiek, któremu się powierza rząd cały, nie jest wolny od ułomności ludzkich. (...) Które to rzeczy tak uważając, ustanowiliśmy dla powszechnego dobra naszego Kościoła niniejszym naszym pismem kolegium kościelne, czyli dyrektoryum kolegialne, które załatwiać będzie wszystkie sprawy kościelne, jakie się w naszym państwie wydarzyć mogą, stosownie do ustaw, które dołączymy. Dlatego rozkazujemy naszym wiernym poddanym, tak duchownym, jako i świeckim, aby uważali za prawomocny i chrześcijański nowy trybunał przez nas wzniesiony. Do niego udawać się będą w interesach kościelnych, które szanować i wypełniać będą dekreta, decyzja i sądy. Będą posłusznymi jego rozkazom pod karami, jakie wymierzone zostaną na przestępców przez inne trybunały. Do tych naszych postanowień będzie mógł synod inne dołączyć, stosownie do potrzeby różnych wypadków, jakie przez nas może objętymi nie były, lecz zawsze powinny być opatrzone naszym pozwoleniem i potwierdzeniem..

Za: Religie Wschodu i Zachodu. Wybór tekstów źródłowych, praca zbiorowa pod red. K. Banka, Warszawa 1991, str. 308

A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej wyjaśnij, czym był Patriarchat Moskiewski.

B. Przedstaw argumentację Piotra I, uzasadniającą jego zdaniem likwidację Patriarchatu Moskiewskiego.

C. Wyjaśnij, na czym miały polegać zmiany wprowadzone przez Piotra I dekretem z 1721 r.