Fragment pamfletu T. Paine’a

Chełpiliśmy się protektoratem Wielkiej Brytanii nie zda­jąc sobie sprawy z tego, iż pobudką, która nią kierowała, było nie przywiązanie do nas, lecz jej własny interes, że nie broniła nas dla nas i nie przed naszymi wro­gami, lecz przed jej wrogami, w interesach jej samej. Bro­niła nas przed tymi, którzy stali się naszymi wrogami z po­wodu naszego związku z Anglią i którzy pozostaną naszym wrogiem zawsze, póki związek ten będzie trwał. Wystarczy, by W. Brytania zrzekła się swych przywilejów wobec konty­nentu amerykańskiego, albo też wystarczy byśmy sami, Ame­rykanie, zerwali nasz związek z Anglią, a będziemy żyli w pokoju z Francją i Hiszpanią, choćby kraje te znajdowały się w stanie zatargu z Anglią (…). Ponadto z jakiej racji mamy brać się za bary z całym światem? Zadaniem naszym jest handel, jeśli zaś będziemy prowadzić go jak należy, to zagwarantuje­my sobie przyjaźń oraz sympatię całej Europy, albowiem wszystkie kraje europejskie są zainteresowane, by Ameryka była dostępna dla ich handlu.

Prosiłbym najgorętszego zwolennika ugody z Anglią o wskazanie mi choćby jednej korzyści, którą zyskałaby Ame­ryka zachowując swój związek z Anglią. Powtarzam swe we­zwanie i twierdzę śmiało, że takich korzyści być nie może. Chleb nasz znajdować będzie na pewno zbyt na rynkach euro­pejskich, za wwożone zaś przez nas towary będziemy musieli płacić, gdziekolwiek je weźmiemy.

W Europie jest zbyt wielu królów i zbyt wiele książąt, by mogła ona istnieć długo bez wojen, a skoro tylko rozpoczyna się wojna między Anglia a jakimś innym mocarstwem, handel Ameryki ulega całkowitemu rozprzężeniu jedynie z powodu unii między Ameryką a Anglią.

Słowem, tak wzgląd na nasze prawa, jak i wzgląd na na­sze korzyści pobudzają nas do oderwania się od Anglii. I w gło­sie natury, i w jękach mordowanych słyszymy wezwanie: już czas się oderwać.

Historia powszechna. Czasy nowożytne 1640-1870. Wybór tekstów źródłowych, cz. 1. Pod red. Bronisława Krauzego, Warszawa 1951, str.175-176

A. Wyjaśnij pojęcie pamflet.

B. Przedstaw zaprezentowanego przez Paine’a polityczne skutki przynależności kolonii amerykańskich do Wielkiej Brytanii.

C. Rozstrzygnij, Paine jest zwolennikiem czy przeciwnikiem dążeń niepodległościowych kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej. Odpowiedź rozstrzygnij, powołując się na treść źródła.

D. Porównaj poglądy T. Paine’a z poglądami ks. S. Seabury.