Henryk IV w Canossie w 1077 r.

Grzegorz, biskup, sługa sług bożych, wszystkim arcybiskupom, biskupom, książętom, hrabiom i innym panom Królestwa niemieckiego, broniącym wiary chrześcijańskiej, pozdrowienie i błogosławieństwo apostolskie.

(…)

Jak było ułożone z legatami, wysłanymi do nas z Waszych stron, przybyliśmy do Lombardii, około 20 dni przed czasem (…).

Tymczasem dowiedzieliśmy się o zbliżaniu się króla, który zanim jeszcze stanął we Włoszech, wysłał do nas przodem konne poselstwo, oświadczając gotowość zadośćuczynienia Bogu i św. Piotrowi i dla poprawy życia przyrzekając zachować bezwzględne posłuszeństwo, byle tylko mógł uzyskać od nas łaskę przebaczenia i apostolskiego błogosławieństwa. Gdy wśród długich spornych narad, za pośrednictwem posłów, ostro strofowaliśmy go za jego występki, wreszcie on nie okazując wrogich lub zuchwałych zamiarów, w towarzystwie kilku ludzi zjawił się w mieście Canossie, w którym przebywaliśmy. Tam przez trzy dni stojąc u bramy zamku, zdjąwszy szaty królewskie, boso, we włosiennicy, nie pierwej przestał błagać z wielkim płaczem zmiłowania apostolskiego i przebaczenia, aż u wszystkich, którzy tam przybyli i do których uszu owe jęki doszły, wzbudził taką litość i takie współczucie, że wstawiając się za nim z wielu prośbami i łzami, wszyscy dziwili się niezwykłej zatwardziałości mego serca, a niektórzy nawet wołali, że w nas jest nie surowość apostolska, ale tyrańska srogość.

W końcu skruchą jego i takim błaganiem wszystkich, którzy tam przybyli, zwyciężeni, zdjąwszy zeń klątwę, przypuściliśmy go do łaski wspólności i do łona Świętej Matki Kościoła, odebrawszy od niego zapewnienie, które niżej jest przytoczone. Potwierdzenie tego otrzymaliśmy z rąk opata kluniackiego i cór naszych Matyldy i hrabiny Adelajdy oraz innych książąt, biskupów i świeckich, którzy wydali się nam do tego celu odpowiednimi.

(…)

Relacja papieża Grzegorza VII przesłana biskupom i książętom niemieckim

Za: Teksty źródłowe do nauki historii w szkle średniej, zesz. 15., Kraków 1924, nr 14

A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej przedstaw genezę wydarzeń opisanych w relacji Grzegorza VII

B. Opisz pokutę, jakiej poddał się Henryk IV.

C. W jaki sposób Grzegorz VII wyjaśnia swoją decyzję o zdjęciu klątwy z Henryka IV?