inkwizycja - instytucja Kościoła rzymskokatolickiego, utworzona w celu wykrywania i sądzenia heretyków; jej początki sięgają panowania Teodozjusza Wielkiego; średniowieczne sądy inkwizycyjne ustanowił papież Lucjusz III na synodzie w Weronie w 1184 r. w celu zwalczania herezji, świętokradztwa i bluźnierstwa, a zwłaszcza katarów i albigensów; Grzegorz IX w 1231 r. rozszerzył inkwizycję na wszystkie kraje katolickie i ustanowił urząd inkwizytorów, których powoływano głównie spośród dominikanów i franciszkanów; inkwizycja szczególną bezwzględnością wykazała się w Hiszpanii w XV i XVI w. -  jej ofiarami padali głównie nawróceni muzułmanie i Żydzi, których oskarżano o wyznawanie dawnej religii - szczególnie złą sławą okrył się czołowy inkwizytor, Torquemada; sądy inkwizycyjne zajmowały się nie tylko sprawami religijnymi, ale również sprawami o czary, stosunki z diabłem, sodomię, pedofilię, bigamię itp.; inkwizycja prześladowała również Żydów, których oskarżano o mordy rytualne i znieważanie świętości.