Kryzys monarchii pierwszych Piastów
I. Początki rządów Mieszka II (1025-1034)
1. Koronacja królewska w 1025 r.
2. Pominięcie starszego brata Bezpryma i odsunięcie młodszego – Ottona
3. Kontynuacja agresywnej polityki zagranicznej Bolesława Chrobrego przez Mieszka II
a. łupieżcze wyprawy na Saksonię
b. zaangażowanie w konflikt wewnętrzny w Niemczech
II. Etapy kryzysu państwa w latach trzydziestych
1. Przyczyny kryzysu państwa pierwszych Piastów
a. mocarstwowa polityka Bolesława Chrobrego – szybki wzrost terytorialny państwa przy niedorozwoju aparatu władzy
b. nadmierny fiskalizm państwa – bunt ludności przeciwko nadmiernym obciążeniom na rzecz państwa, możnych i Kościoła
c. dążenie do przywrócenie dawnych kultów religijnych – słabe zakorzenienie się chrześcijaństwa
d. brak utrwalonych zasad dziedziczenia władzy w dynastii piastowskiej
e. dążenia separatystyczne świeżo przyłączonych obszarów
f. dążenie możnowładztwa do uniezależnienia się od władcy
2. Wystąpienie młodszego rodzeństwa przeciwko Mieszkowi II
a. wsparcie wewnętrznej opozycji
b. wsparcie sąsiednich władców
– księcia kijowskiego Jarosława Mądrego dla Bezpryma
– cesarza Konrada II dla Ottona
c. zsynchronizowany najazd ruski i niemiecki na Polskę – 1031 r.
– Jarosław Mądry zagarnął Grody Czerwieńskie
– Niemcy zajęli Łużyce i Milsko
– Czechy przyłączyły Morawy
– Węgry zagarnęły Słowację
d. ucieczka, a następnie uwięzienie i okaleczenie Mieszka II
3. Schyłek panowania Mieszka II
a. rządy Bezpryma po ucieczce Mieszka II
– odesłanie insygniów koronacyjnych do Niemiec
– zabójstwo Bezpryma
b. Powrót Mieszka II do kraju
– uznanie rezygnacji z korony
– podział państwa na trzy części: dla Mieszka II, Ottona i Dytryka
c. Śmierć Mieszka II przerwała jego działania na rzecz odbudowy państwa (1034 r.)
4. Upadek władzy centralnej
a. wygnanie Rychezy – żony Mieszka II – i ich syna Kazimierza
b. bunt ludowy i powrót do pogaństwa
c. uniezależnienie się Mazowsza pod rządami Miecława (cześnik Mieszka II)
5. Najazd księcia czeskiego Brzetysława – 1039 r.
a. wywiezienie relikwii św. Wojciecha
b. wcielenie Śląska do Czech
c. zniszczenie najważniejszych grodów oraz zagarnięcie ogromnych łupów i brańców
III. Panowanie Kazimierza I Odnowiciela (1039-1058)
1. Warunki umożliwiające powrót syna Kazimierza syna Mieszka II
a. trwałość tradycji dynastii piastowskiej
b. pomoc cesarza Henryka III spowodowana:
– powiązaniami dynastycznymi jego matki – Rychezy
– obawami przed następstwami zachwiania równowagi w Europie Środkowej oraz zwycięstwa reakcji pogańskiej
c przymierze polsko-ruskie przeciwko panowaniu Miecława na Mazowszu
2. Odbudowa państwa
a. odzyskanie Mazowsza
b. odzyskanie Śląska – w zamian za trybut dla Czech
c. odbudowa sieci grodów
d. przeniesienie głównej siedziby do Krakowa
e. stopniowe zastępowanie scentralizowanej skarbowości systemem beneficjów
IV. Panowanie Bolesława II Śmiałego (1058-1079)
1. Polityka wewnętrzna
a. dokończenie odbudowy aparatu władzy po okresie kryzysu
b. bicie srebrnej monety
c. odbudowa i reorganizacja Kościoła w Polsce
– przywrócenie metropolii w Gnieźnie
– fundacja biskupstwa w Płocku
– liczne nadania dla instytucji kościelnych (ufundował klasztory benedyktyńskie w Tyńcu, Mogilnie i Lubiniu)
d. koronacja królewska – 1076 r.
2. Odbudowa międzynarodowego znaczenia Polski
a. odmowa płacenia trybutu Czechom ze Śląska
b. osadzenie na tronie węgierskim własnego kandydata
c. osadzenie na tronie kijowskim Izasława
d. ingerencja w spory wewnętrzne w Niemczech
e. poparcie dla papieża Grzegorza VII w jego sporze z Henrykiem IV
3. Upadek Bolesława II Szczodrego
a. konflikt Bolesława II Śmiałego z biskupem Stanisławem ze Szczepanowa – 1079 r.
– krytyka polityki królewskiej przez biskupa
– egzekucja biskupa za udział w spisku możnych
b. bunt możnych
c. ucieczka króla i zgon poza granicami kraju
Opracowanie tematu: Kryzys monarchii pierwszych Piastów
Opracowanie tematu: Kryzys monarchii pierwszych Piastów
Historia w źródłach: