Polska na przełomie XI i XII wieku

I Osłabienie państwa za panowania Władysława I Hermana (1079-1102)

1. Spadek międzynarodowego znaczenia Polski

– rezygnacja z koronacji

– zwycięstwo Henryka IV w sporze z Grzegorzem VII pogarsza położenie Polski

– bierność w polityce zagranicznej

– płacenie trybutu Czechom za Śląsk

– utrata Grodów Czerwieńskich na rzecz Rusi Kijowskiej

2. Decentralizacja państwa za panowania Władysława I Hermana

a. wzrost znaczenia możnych

b. rządy w imieniu Władysława I Hermana sprawował wojewoda Sieciech

c. bunt konkurencyjnych rodów możnowładczych przeciwko Sieciechowi poparty przez synów Władysława I Hermana – Zbigniewa i Bolesława

d. podział kraju między Władysława I Hermana i jego synów – 1097 r.

– Władysław I Herman zachował Mazowsze, główne grody w pozostałych ziemiach oraz władzę zwierzchnią

– Zbigniew otrzymał Wielkopolskę oraz Kujawy

– Bolesław otrzymał Małopolskę i Śląsk

e. wypędzenie Sieciecha

3. Konflikt Bolesława ze Zbigniewem po śmierci Władysława I Hermana

a. podział państwa po śmierci Władysława I Hermana (1102 r.)

– Zbigniew otrzymał Wielkopolskę i Mazowsze

– Bolesław otrzymał Małopolskę i Śląsk

b. odmienne koncepcje polityki zagranicznej

– Zbigniew zwolennikiem polityki zachowawczej – uznawał zwierzchnictwo cesarza

– Bolesław zwolennikiem bardziej ekspansywnej – plany podboju Pomorza

c. wybuch wojny między braćmi

– zajęcie dzielnic Zbigniewa przez Bolesława

– wypędzenie Zbigniewa – 1107 r.

4. Wojna niemiecko-polska – 1109 r.

a. interwencja cesarza niemieckiego Henryka V

– wojna podjazdowa

– obrona Głogowa

– kontrowersje wokół bitwy na Psim Polu

b. powrót Zbigniewa za zgodą Bolesława, a następnie jego oślepienie na rozkaz Bolesława i śmierć

II. Panowanie Bolesława III Krzywoustego (1085-1138)

1. Podbój Pomorza

a. inkorporacja i ponowna chrystianizacja Pomorza Gdańskiego – 1116 r.

b. podporządkowanie Pomorza Zachodniego

– wyprawa zimowa 1121-1122

– hołd księcia Szczecina Warcisława – Pomorze Zachodnie lennem Polski

– wyprawa Bolesława na ziemie wieleckie i podporządkowanie Pomorza Zaodrzańskiego – 1123 r.

– ponowna chrystianizacja Pomorza Zachodniego

2. Złożenie hołdu lennego cesarzowi Lotarowi III na zjeździe w Merseburgu – 1135 r.

3. Reorganizacja Kościoła w Polsce

a. rozbudowa metropolii gnieźnieńskiej

– utworzenie biskupstwa we Włocławsku

– utworzenie biskupstwa lubuskiego

– utworzenie biskupstwa w Kamieniu Pomorskim (powstało już po śmierci Bolesława III)

b. spór z arcybiskupami magdeburskimi o zwierzchność nad chrystianizowanymi ludami słowiańskimi

c. uzyskanie potwierdzenia niezależności arcybiskupstwa gnieźnieńskiego – Bulla gnieźnieńska z 1136 r.

IV. Statut Bolesława III Krzywoustego – 1136 r.

Opracowanie tematu: Między jednością a rozbiciem

Galeria ilustracji: Między jednością a rozbiciem

Historia w źródlach:

Śmierć biskupa Stanisława wg Galla Anonima