2. 4. Ateny

I. Ateny w okresie archaicznym.

1. Mitycznym twórcą państwa Tezeusz

2. Rządy arystokracji

a. archonci – wywodzący się z arystokracji urzędnicy

b. Areopag – rada starszych

3. Problemy społeczne – niewola za długi

4. Ustawodawstwo Drakona (621 r. p.n.e.) – „drakońskie prawo” – prawo surowe)

II. Demokratyzacja ustroju politycznego Aten

1. Reformy Solona (594-593 r. p.n.e.) – ustanowienie oligarchii

a. „strząśnięcie długów” – anulowanie dłużnikom wierzytelności

b. wprowadzenie zakazu niewoli za długi

c. rozszerzenie praw politycznych

d. wprowadzenie czterech klas majątkowych, zróżnicowanych pod względem praw politycznych

e. ustanowienie Rady Czterystu

2. Rządy tyrana Pizystrata (561–528 r. p.n.e.).

a. rządy silnej ręki

b. inwestycje budowlane

– powstanie licznych monumentalnych budowli

– miejsca pracy dla Ateńczyków

3. Reformy Klejstenesa (508/509 r. p.n.e.) – ustanowienie demokracji

a. podział obywateli na 10 terytorialnych fyl

b. utworzenie Rady Pięciuset (po 50 z każdej fyli)

c. ustanowienie ostracyzmu

d. ustanowienie urzędu 10 strategów

III. Społeczeństwo demokratycznych Aten.

1. Obywatele

a. status obywatela dla wszystkich dorosłych mężczyzn, których oboje rodzice byli Ateńczykami

b. prawa obywatelskie:

– udział w posiedzeniach zgromadzenia ludowego

– prawo do piastowania urzędów

c. obowiązki obywateli:

– służba wojskowa

– uzależnione od posiadanego majątku świadczenia na rzecz wspólnoty

– udział w kulcie religijnym

– prawo do prywatności

2. Metojkowie

a. wolna ludność napływowa

b. obowiązki

– służba wojskowa

– uiszczanie specjalnego podatku

3. Niewolnicy

4. Status prawny kobiet – traktowane jak dzieci niezależnie od wieku

IV. Ustrój polityczny Aten w okresie rozkwitu demokracji

1. Działalność publiczna Peryklesa 

2. Instytucje demokratyczne Aten

a. zgromadzenie ludowe (eklezja)

– demokracja bezpośrednia

– obrady na Pnyksie

– diety dla uczestników

– ważność głosowań w najważniejszych sprawach uzależniona od kworum (6 tys. obecnych)

– znaczenie polityczne demagogów – „przywódców ludu”

b. Rada Pięciuset

– wchodziło do niej po 50 obywateli z każdej fyli

– odpowiadała za przygotowanie spraw do rozpatrzenia przez zgromadzenie ludowe

c. sąd ludowy (heliaja)

– 6 tys. sędziów wybieranych na rok

– rozstrzyganie sporów majątkowych i handlowych oraz rozstrzyganie spraw karnych

d. urzędy

– losowanie jako sposób obsadzania urzędów

– urzędnicy z wyboru – 10 strategów

– w większości urzędów obowiązywały jednoroczne kadencje bez prawa reelekcji

– obowiązek składania sprawozdań

3. Ostracyzm – procedura pozwalająca na wytypowanie osoby zagrażającej demokracji i zmuszenie jej do opuszczenia Aten na okres 10 lat. [ostrakony  

Opracowanie tematu: Ustroje polityczne państw greckich

Galeria ilustracji: Ustroje polityczne państw greckich