2. 5. Wojny grecko-perskie
I. Geneza konfliktu (mapka).
1. Podbój państw greckich w Azji Mniejszej przez Cyrusa II Wielkiego w połowie VI w. p.n.e. łucznik perski]
2. Udzielenie wsparcia przez Persów dla tyrana Hippiasza.
3. Wybuch powstania Greków jońskich przeciwko panowaniu perskiemu – 499-494 r. p.n.e.
a. pomoc Aten i Eretrii dla powstańców
b. stłumienie powstania przez wojska perskie Dariusza I Wielkiego
c. wyprawa odwetowa do Grecji pod dowództwem Maroniosa – 492 r. p.n.e.
– zagłada floty perskiej u przylądka Atos
– odwrót wojsk lądowych
d. poselstwo Dariusza I Wielkiego do państw greckich z żądaniem uznania jego władzy (żądanie „ziemi i wody”)
II. Wyprawa Datysa i Artafernesa do Grecji – 490 r. p.n.e.
1. Celem zdobycie Aten i Eretrii.
2. Udział w wyprawie Hippiasza.
3. Zdobycie Eretrii.
4. Bitwa pod Maratonem – 490 r. p.n.e.
a. zwycięstwo Ateńczyków i Platejczyków pod dowództwem stratega Miltiadesa
b. bieg maratoński
c. odwrót pokonanych Persów
III. Wyprawa Kserksesa (480-479 r. p.n.e.)
1. Przygotowanie ekspedycji pod osobistym dowództwem „króla królów” Kserksesa
2. Koalicja poleis greckich pod przywództwem Sparty
3. Bitwa pod Termopilami – 480 r. p.n.e.
a. obrona wąwozu termopilskiego pod wodzą Leonidasa
b. wobec groźby okrążenia odwrót sił głównych Grecji
c. obrona wąwozu przez Spartan, Tespijczyków i Tebańczyków
4. Bitwa pod Salaminą – 480 r. p.n.e.
a. zwycięstwo floty greckiej pod wodzą Temistoklesa
b. odwrót floty perskiej Kserksesa
5. Bitwa pod Platejami – zwycięstwo wojsk greckich pod wodzą Pauzaniasza [ walka hoplity z jeźdźcem perskim]
6. Bita pod Mykale – zwycięstwo floty greckiej u wybrzeży Azji Mniejszej
IV. Kontynuacja wojny z Persją przez Związek Delijski (Ateńskiego Związku Morskiego)
1. utworzenie Związku Delijskiego (478/477 r. p.n.e.) – przywództwo Aten
2. Pokój Kalliasa (448 r. p.n.e.)
a. Persja zrzekła się dążenia do roli przywódcy na Morzu Egejskim
b. uznanie przez Persję niezależność greckich miast w Azji Mniejszej.
Opracowanie tematu: Wojny perskie - zderzenie dwóch cywilizacji