1. 03. Ekspansja kolonialna
I. Wyprawy konkwistadorów
1. Układ w Tordesillas – 1494 r.
a. układ między Hiszpanią i Portugalią, określający zasady podziału terytoriów Nowego Świata między oba kraje
b. traktat nigdy nie został uznany przez państwa, które włączyły się do rywalizacji kolonialnej po ich zawarciu.
2. Wykorzystanie przewagi cywilizacyjnej
a. broń palna
b. lepsze uzbrojenie ochronne
c. wykorzystanie kawalerii – Indianie traktowali jeźdźców dosiadających koni jako istoty nadprzyrodzone
3. Wykorzystanie przez konkwistadorów konfliktów międzyplemiennych – podżeganie do buntów
4. Konkwistadorom sprzyjały wierzenia religijne Indian, które powodowały utożsamianie białych najeźdźców z istotami boskimi
5. Indian dziesiątkowały nieznane im wcześniej choroby – np. ospa wietrzna
6. Konkwistadorzy prowadzili systematyczną eksterminację Indian
II. Podboje hiszpańskie
1. Wyprawa Hernána Cortésa do Meksyku i podbój państwa Azteków – 1517 r.
a. Cortés zawarł przymierze z plemionami podbitymi przez Azteków
b. Cortés zajął stolicę Azteków Tenochtitlán bez walki
– Montezuma II uznał go za bóstwo i wpuścił jego armię do miasta
– Montezuma II został zakładnikiem Hiszpanów
c. wybuch powstania antyhiszpańskiego i wypędzenie Hiszpanów z Tenochtitlán
d. ponowne zdobycie miasta przy współudziale wrogich Aztekom plemion indiańskich
2. Podbój Ameryki Południowej
– założył pierwszą osadę na wybrzeżu Ameryki Południowej
– jako pierwszy Europejczyk dotarł do wybrzeży Oceanu Spokojnego
b. podbój państwa Inków przez Francisca Pizarra (1531-1534)
– działał na zlecenie króla hiszpańskiego
– konkwistadorom sprzyjała wojna domowa toczona między Atahualpą a jego bratem
– uwięzienie podczas zasadzki Atahualpy
– zamordowanie Atahualpy mimo dostarczenia Hiszpanom okupu w złocie
– zdobycie przez najeźdźców Cuzco
– śmierć Pizarra podczas walki o podział łupów
III. Organizacja i zarządzanie koloniami hiszpańskimi w Nowym Świecie
1. Utworzenie dwóch wicekrólestw
a. Nowej Hiszpanii ze stolicą w Meksyku
b. Peru ze stolicą w Limie
c. bardzo duży napływ osadników z Hiszpanii
2. Utworzenie dwóch arcybiskupstw (w Limie i w Meksyku) oraz 22 biskupstw
3. Utworzenie dwóch uniwersytetów (w Limie i Meksyku)
4. Struktura społeczna
a. Kreole
b. Metysi
c. Indianie
5. Gospodarka
a. tworzenie wielkich majątków ziemskich, wykorzystujących niewolniczą siłę roboczą
– hodowla bydła
– plantacje trzciny cukrowej, winnej latorośli, pszenicy i ryżu
b. eksploatacja kopalń – wydobycie złota i srebra
IV. Kolonie portugalskie
1. Odkrycie przez Pedra Álvaresa Cabrala Brazylii
2. Tworzenie przez Portugalczyków faktorii handlowych
3. Portugalczycy rozwinęli handel ze Wschodem
V. Kolonizacja Ameryki Północnej
1. Rozwój korsarstwa
2. Kolonie angielskie
a. pierwszą kolonią angielską była Wirginia
b. utworzenie federacji czterech kolonii brytyjskich – Nowa Anglia (1643 r.)
3. Kolonie francuskie – nad rzeką św. Wawrzyńca
4. Kolonie holenderskie – nad rzeką Hudson
VI. Następstwa kolonizacji
1. Dla państw europejskich
a. powstanie potęg kolonialnych: Hiszpanii, Portugalii, Holandii, Anglii i Francji
b. napływ do Europy ogromnej ilości szlachetnych kruszców
– dualizm w rozwoju gospodarczym Europy
– rozwój nowych gałęzi produkcji
c. rozwój handlu i nowych szlaków handlowych
2. Dla ludności autochtonicznej (tubylczej)
a. upadek rozwiniętych cywilizacji indiańskich
b. zmiany w strukturze demograficznej
– duże straty demograficzne ludności autochtonicznej w wyniku eksterminacji i chorób
– napływ białych kolonistów
– Kreole
– sprowadzenie czarnoskórych niewolników z Afryki
– mieszanie się ras – metysi i mulaci
c. rozpowszechnienie w Nowym Świecie kultury europejskiej
d. chrystianizacja Indian
Opracowanie tematu: Wielie odkrycia geograficzne
Galeria ilustracji: Wielkie odkrycia geograficzne