1. 09. Monarchie europejskie w drugiej połowie XVI wieku
I. Wojny religijne we Francji
1. Rozpowszechnienie się nauk Kalwina we Francji – hugenoci
2. Edykt Henryka II – 1551 r.
a. prześladowania francuskich kalwinów
b. zakaz wydawnictw, nauczania i piastowania urzędów przez hugenotów
c. konfiskata dóbr hugenotów
3. Regencja Katarzyny Medycejskiej
a. kres względnej tolerancji
b. hugenoci zorganizowali się politycznie – poparcie możnego Burbonów
c. edykt tolerancyjny – 1562 r.
4. Wojna domowa (1562-1594)
a. rzeź hugenotów w Wassy – Gwizjusze
b. rywalizacja między rodem Gwizjuszy (katolicy) a rodem Burbonów (protestanci)
c. pokój w Saint-Germain-en-Laye
– wolność religijna i dostęp do urzędów dla hugenotów
– małżeństwo Małgorzaty (siostra Karola IX) z przywódca hugenotów Henrykiem z Nawarry
d. noc św. Bartłomieja 23/24 VIII 1572 r.
– rzeź hugenotów, którzy przybyli na ślub
– inicjatorem rozprawy z hugenotami ród Gwizjuszy
– przejście Henryka z Nawarry na katolicyzm
e. „wojna trzech Henryków”
– Henryk III (następca Karola IX)
– Henryk de Bourbon – król Nawarry
– Henryk de Guise – przywódca Ligii Katolickiej
5. Zakończenie wojen religijnych we Francji
a. zwycięstwo króla Nawarry Henryka de Bourbon
b. przejście Henryka de Bourbon na katolicyzm – Paryż wart jest mszy
b. koronacja Henryka de Bourbon na króla Francji – panował jako Henryk IV – 1594 r.
c. wydanie przez Henryka IV Edyktu nantejskiego – 1598 r.
– wolność nabożeństw i prawo do własnych wydawnictw
– prawo do własnych szkół
– dostęp do urzędów
– jako gwarancja realizacji edyktu – prawo do posiadania 200 twierdz (La Rochelle)
II. Rewolucja w Niderlandach
1. Rządy Habsburgów w Hiszpanii
a. cesarz Karol V
b. Filip II – król Hiszpanii
2. Konflikt religijny w Niderlandach
a. rozprzestrzenianie się luteranizmu i kalwinizmu w północnej części Niderlandów
b. na czele opozycji protestanckiej w Niderlandach – Wilhelm Orański
c. nasilenie się represji wobec protestantów – namiestnik Alvarez de Toledo, książę Alba
3. Powstanie antyhiszpańskie w Niderlandach północnych – 1572 r.
a. na czele wojsk protestanckich Wilhelm Orański
b. prowincje południowe wobec powstania
– rzeź mieszkańców Antwerpii dokonane przez wojska hiszpańskie pod dowództwem Don Juana d’Austria
– pacyfikacja gandawska – przystąpienie do antyhiszpańskiego powstania prowincji południowych
– ponowne uznanie zwierzchnictwa Hiszpanii przez prowincje południowe
– zawarcie przez prowincje południowe tzw. unii w Arras – 1579 r.
c. utworzenie przez siedem prowincji północnych unii w Utrechcie – 1579 r.
– Stany generalne
– utworzenie Republiki Zjednoczonych Prowincji Niderlandów (oficjalnie proklamowana w 1588 r.)
d. Rozpad Niderlandów na dwie części:
– niezależną od Hiszpanii i protestancką Republikę Zjednoczonych Prowincji – późniejsza Holandia
– uznające zwierzchnictwo Hiszpanii i katolickie prowincje południowe – późniejsza Belgia
III. Rywalizacja hiszpańsko-angielska
1. Panowanie Elżbiety I w Anglii (1558-1603)
a. ostateczne zerwanie z papiestwem
b. rozwój żeglugi morskiej i handlu
– rozwój floty handlowej
– zakładanie faktorii handlowych w Indiach i w Afryce
c. poszukiwanie północno-wschodniej drogi do Indii
d. dążenie do zdobycia kolonii
2. Geneza konfliktu angielsko-hiszpańskiego
a. działalność korsarzy angielskich – rabowanie za zgodą królowej hiszpańskich okrętów transportujących skarby z kolonii – Francis Drake
b. poparcie walczącego z Hiszpanami w Niderlandach Wilhelma Orańskiego
c. sprawa królowej Szkocji i następczyni tronu angielskiego Marii Stuart
– bunt szkockich poddanych spowodowany prześladowaniami protestantów
– uwięzienie Marii Stuart przez Elżbietę I
– egzekucja Marii Stuart – 1587 r.
3. Zagłada hiszpańskiej Wielkiej Armady – 1588 r.