3. 3. Absolutyzm we Francji

I. Budowa podstaw monarchii absolutnej we Francji

1. Reformy Henryka IV Burbona

a. wprowadzenie urzędów centralnych – rady królewskie

b. ustanowienie intendentów – urzędnicy kontrolujący prowincje kraju

c. sprzedaż urzędów jako źródło dochodów państwa

d. oparcie władzy na tzw. szlachcie urzędniczej

e. rozbudowa armii

2. Panowanie Ludwika XIII (1610-1643)

a. znaczenie pierwszego ministra kardynała Armanda de Richelieu

b. walka z hugenotami

– walka zbrojna – zdobycie La Rochelle (1627 r.)

– pozbawienie hugenotów niezależności politycznej

– przyznanie hugenotom wolności wyznania – tzw. edykt łaski (1629 r.)

c. rozprawienie się z opozycją arystokratyczną

d. centralizacja władzy

– przekazanie pełni władzy w prowincjach intendentom

– utworzenie rządu złożonego z ministrów

– działania na rzecz ochrony rodzimej produkcji

– rozbudowa floty wojennej

II. Apogeum absolutyzmu za panowania Ludwika XIV (1643-715)

1. Okres regencji – rządy Jules’a Mazarina

a. powstania chłopskie spowodowane nadmiernym obciążeniem podatkowym (1643-1645)

b. fronda parlamentu paryskiego – sąd rejestrujący edykty królewskie

– pozorne ustępstwa Mazarina

– wojna domowa zakończona kapitulacją frondy parlamentarnej (1649 r.)

c. fronda książąt

d. fronda parlamentarna i fronda książąt przyczyniły się do wzrostu poparcia dla absolutyzmu ze strony szlachty i mieszczaństwa

2. Rządy osobiste Ludwika XIV

a. po śmierci Mazarina (1661 r.) Ludwik XIV nie powołał pierwszego ministra

b. system rządów

– Wysoka Rada  (Rada Stanu) – siedmiu ministrów pod przewodnictwem króla

– Rada Finansów, Rada Depesz, Rada Prywatna  – ministerstwa podległe królowi

c. zarząd prowincjami – intendenci – staranne przygotowanie merytoryczne

d. administracja państwowa – tzw. szlachta urzędnicza

e. nowe urzędy:

– sekretarz stanu

– generalny kontroler finansów

f. polityka wyznaniowa – zniesienie edyktu nantejskiego – 1685 r.

3. Polityka zagraniczna Ludwika XIV

a. druga połowa XVII w. to okres dominacji francuskiej w Europie

b. wojna z Hiszpanią o Niderlandy

– tzw. wojna dewolucyjna (1667-1668)

– na mocy pokoju zawartego w Akwizgranie (1668 r.) Francja otrzymała część Niderlandów hiszpańskich

c. wojna z Republiką Zjednoczonych Prowincji (1672-1678)

– dążenie do wyeliminowania konkurenta gospodarczego

– sformowanie się koalicji antyfrancuskiej

– na mocy porozumień w Nijmegen Francja uzyskała Franche-Comté

d. polityka tzw. réunionów – przyłączanie do Francji sąsiednich terytoriów przygranicznych

e. wojna z Ligą Augsburską (1689-1697)

– Francja była zmuszona prowadzić wojnę prawie z wszystkim sąsiadami

– na mocy w Rijswijk (1697 r.) Ludwik XIV:

uznał Wilhelma III Orańskiego za króla Anglii

zrzekł się Lotaryngii i Luksemburga

podpisał korzystny dla Holandii traktat handlowy 

III. Merkantylizm

1. Działalność Jeana Baptiste Colberta – generalny kontroler finansów

2. Merkantylizm

a. ograniczenie importu – cła wwozowe

b. zakaz eksportu zboża

– spadek cen  – obniżenie kosztów utrzymania robotników

– obniżenie wynagrodzeń dla robotników – zwiększenie konkurencyjności cenowej produktów francuskich

– zniesienie ceł wewnętrznych

– rozbudowa sieci dróg szlaków wodnych

c. wojny celne z Anglią i Holandią

d. zakładanie kompanii handlowych

Pracuj ze źródłami

3. 1. Charakterystyka Richelieu

3. 2. Rady królewskie we Francji w relacji Spanheima z 1690 r.

3. 3. Siły militarne Francji za panowania Ludwika XIV

3. 4. Działalność gospodarcza Colberta

3. 5. Kult Ludwika XIV w świetle relacji królewskiego intendenta prowincji, Foucaulta