1. 2. Socjalizacja i kontrola społeczna
1. Socjalizacja
a. socjalizacja to proces rozwoju społecznego człowieka, polegający na kształtowaniu jego osobowości, przekazywaniu mu systemu wartości, norm i wzorów zachowań, obowiązujących w społeczeństwie.
b. fazy socjalizacji:
– socjalizacja pierwotna – odbywa się w dzieciństwie i w otoczeniu rodziny i przyjaciół – udział tzw. znaczącego innego
– socjalizacja wtórna – dokonuje się pod wpływem instytucji społecznych i odbywa w późniejszych okresach rozwoju – udział tzw. uogólnionego innego
– socjalizacja odwrócona – proces przekazywania wzorców zachowań przez młodsze pokolenie starszemu
– resocjalizacja –działania mające na celu ponowne przystosowanie do życia w społeczeństwie jednostki, która uległa dewiacji
c. Czynniki socjalizacji
– rodzina
– grupa rówieśnicza
– szkoła
– mass media
d. internalizacja – przyjmowanie za własne postaw, norm i wartości narzucanych z zewnątrz
2. Normy społeczne
a. normy społeczne to reguły określające, jakie zachowania są akceptowane, a jakie odrzucane przez daną zbiorowość lub grupę społeczną
b. rodzaje norm społecznych:
– prawne – ustanowione przez państwo
– religijne – wynikające z dogmatów danej religii
– moralne (etyczne) – wyznaczają, co jest bezwzględnie nakazane lub zakazane
– obyczajowe – zawierają utrwalone tradycją wzorce zachowań w określonych ważnych sytuacjach
3. Kontrola społeczna
a. kontrola społeczna to środki, którymi dysponuje społeczeństwo, zapewniające zachowanie jednostek zgodne z obowiązującymi w nim normami
c. formy kontroli społecznej
– kontrola formalna i kontrola nieformalna
– kontrola zewnętrzna i kontrola wewnętrzna
d. sankcje – reakcje grupy społecznej na zachowania jej członków w formie kar i nagród
– sankcje formalne
– sankcje nieformalne – tzw. rozproszone
4. Postawy wobec odmienności:
a. akceptacja
b. tolerancja
c. nietolerancja i dyskryminacja
d. stygmatyzacja – napiętnowanie danej jednostki przez ogół społeczeństwa
5. Alienacja – wykluczenie społeczne, wyobcowanie jednostki