4. 2. Religia we współczesnym świecie

1. Religia jako zjawisko społeczne

a. religia to zespół wierzeń dotyczących świata nadprzyrodzonego, wyróżniających się symbolami, obrzędami i rytuałami

– sacrum – dotycząca czci religijnej i kultu sfera święta

– profanum – sfera świecka

b. wiara – wewnętrzne przekonania i postawy każdego człowieka dotyczące sacrum

b. religijność – postawa człowieka lub grupy społ. wobec dogmatów, nakazów i zwyczajów rel. obowiązujących w danej religii

c. struktura religii

– doktryna – zbiór poglądów dotyczących sfery sacrum

– kult religijny – różnorodne zachowania i praktyki religijne

– organizacja

d. funkcje religii

– integracja społeczeństwa

– kontrola społeczna

– nadawanie sensu w życiu

– wsparcie psychologiczne

e. formy organizacyjne

– Kościół – związek wyznaniowy

– wyznania – grupa wewnątrz religii o wspólnych zasadach wiary

– sekta – wspólnota, która oddzieliła się od Kościoła

 – ruch religijny

2. Religie na świecie

a. na świecie istnieje kilka tysięcy religii

b. Najbardziej rozpowszechnione religie:

– chrześcijaństwo

wyznanie katolickie

wyznanie prawosławne

wyznanie luterańskie

wyznanie kalwińskie

wyznanie anglikańskie

– islam

– judaizm

– hinduizm

– buddyzm

– konfucjanizm

3. Znaczenie religii w historii Polski

a. Bogurodzica – pieśń religijna pełniąca funkcję hymnu

b. wybitni duchowni katoliccy:

– Mikołaj Kopernik

– Piotr Skarga

– Ignacy Krasicki

– Józef Tischner

– Jan Twardowski

– Jan Paweł II

c. wybitni przedstawiciele innych wyznań i religii

– Mikołaj Rej – kalwinizm

– Aleksander Sulkiewicz – islam

– Mojżesz Schorr – judaizm 

– Władysław Szpilman – judaizm  

4. Stosunki wyznaniowe w Polsce

a. w Polsce obowiązuje konstytucyjna zasada wolności religijnej

b. stosunki między państwem a Kościołem katolickim reguluje konkordat 28 lipca 1993 roku.

c. przynależność do wyznania religijnego w Polsce

– katolicy (92,8%)

– prawosławni (0,7%)

– protestanci (0,2%)

– grekokatolicy (0,1%)

– świadkowie Jehowy (0,2%)

– wyznawcy judaizmu, islamu, hinduizmu i buddyzmu (łącznie 0,2%)

3. Przejawy kryzysu religijności

a. spadek znaczenia religii w życiu współczesnych społeczeństw

– sekularyzacja

– laicyzacja

– prywatyzacja religii

b. Postawy sceptyczne wobec religii

– ateiści – osoby kwestionujące istnienie boga lub innych sił nadprzyrodzonych

– agnostycy – osoby uważające, że nie można dowieść ani istnienia, ani nieistnienia boga