1. 1. Geneza demokracji
1. Demokracja – forma ustroju państwa, w której władzę sprawują jego obywatele bezpośrednio lub za pośrednictwem wybranych przedstawicieli.
2.Kształtowanie się demokracji ateńskiej
a. reformy Solona
– nadał Zgromadzeniu Ludowemu prawo wyboru urzędników
– wprowadził Radę Czterystu
– ustanowił sądy przysięgłych
– zakres praw politycznych obywateli uzależnił do posiadanego przez nich majątku
b. reformy Klejstenesa
– Radę Czterystu przekształcił w Radę Pięciuset
– zwiększył uprawnienia Zgromadzenia Ludowego (prawo udziału w obradach mieli wszyscy obywatele)
– wprowadził ostracyzm
c. reformy Peryklesa
– wprowadził wynagrodzenie dla członków Rady Pięciuset i sędziów oraz diety dla uczestników Zgromadzenia Ludowego
– wprowadził prawo ograniczające obywatelstwo do tych Ateńczyków, których oboje rodzice byli obywatelami Aten
3. Republika rzymska i jej władze
3. republika - forma ustroju państwa, w którym organy państwa są wybierane przez obywateli
a. senat
– składał się z urzędników po zakończeniu kadencji
– stał na straży przestrzegania prawa
– doradzał urzędnikom
b. komicja – zgromadzenia ludowe
– komicja centurialne – organizacja według statusu majątkowego (wybór konsulów i pretorów)
– komicja tribusowe – organizacja terytorialna (wybór kwestorów i edylów; stanowienie prawa)
– zgromadzenia plebejskie (od 494 r. p.n.e.)
c. urzędy:
– urzędy w Rzymie były:
kolegialne (kilkuosobowe
kadencyjne (sprawowane przez określony czas)
honorowe (wykonywane bez wynagrodzenia)
– najwyżsi urzędnicy:
4. Kształtowanie się demokracji burżuazyjnej
a. początki demokracji parlamentarnej w Anglii
– Habeas Corpus Act (1679 r.) – zakaz więzienia bez wyroku sądowego
– Bill of Rights (1689 r.) – określał zakres władzy króla i parlamentu
b. wkład Stanów Zjednoczonych Ameryki w rozwój demokracji
– Deklaracja Niepodległości Stanów Zjednoczonych (4 VII 1776 r.)
– Konstytucja Stanów Zjednoczonych (1787 r.)
– ustanawiała zasadę trójpodziału władzy
Kongres (Senat i Izba Reprezentantów) władza ustawodawcza
prezydent – władza wykonawcza
Sąd Najwyższy
c. znaczenie rewolucji francuskiej
– Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (1789 r.)
– Konstytucja z 1791 r.
5. Ruchy społeczne
a. sufrażystki – kobiety angielskie walczące o prawa wyborcze dla kobiet
b. ruch robotniczy
– czartyzm
– socjalizm utopijny
– socjalizm
– komunizm (marksizm)
– reformizm (socjaldemokracja)
– anarchizm
c. nacjonalizm