4. 10. Współczesne reżimy niedemokratyczne

I. Królestwo Arabii Saudyjskiej

1. Ustrój polityczny Arabii Saudyjskiej

a. Królestwo Arabii Saudyjskiej jest elekcyjną monarchią absolutną

– wyboru monarchy dokonuje się w obrębie dynastii Saudów

– konstytucję zastępuje dokument o nazwie ustawy zasadniczej

b. państwo ma charakter wyznaniowy

– religią państwową jest islam

– głównym źródłem prawa są Koran i Sunna

– wyznawanie innych religii jest karalne

2. System sprawowania władzy

a. najwyższa władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza należy do króla

b. król skupia w swoim ręku najważniejsze funkcje w państwie:

– głowy państwa

– szefa rządu

– Strażnika Dwóch Świątyń (w Medynie i Mekce)

c. następcę tronu spośród trzech kandydatów wskazanych przez króla wybiera Rada Koronna 

d. organem doradczym króla jest Rada Konsultacyjna (mianowani przez króla)

e. rząd jest powoływany przez króla – najczęściej spośród rodziny Saudów

f. system sprawiedliwości opiera się na prawie szariatu

II. Republika Białorusi

1. Ustrój polityczny

a. na Białorusi funkcjonuje republika superprezydencka

b. konstytucja z 1994 r. miała charakter demokratyczny

c. wzmocnienie pozycji prezydenta nastąpiło po jej objęciu przez Aleksandra Łukaszenkę

2. System władzy 

a. władza ustawodawcza

– dwuizbowe Zgromadzenie Narodowe

Izba Reprezentantów – deputowani są wybierani w wyborach powszechnych i bezpośrednich

Rada Republiki – członkowie są częściowo wybierani przez terytorialne rady obwodowe, a częściowo mianowani przez prezydenta

– wybory do ciał przedstawicielskich nie spełniają standardów demokratycznych

– brak możliwości swobodnego działania partii politycznych

b. prezydent

– jest wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję bez limitu reelekcji

– zakres uprawnień prezydenta wykracza poza standardy państwa demokratycznego:

ma możliwość rozwiązania parlamentu

posiada prawo mianowania i odwoływania ministrów, sędziów i prokuratora generalnego

posiada prawo wydawania dekretów z mocą ustawy

ma wyłączne prawo ogłaszania referendum ogólnokrajowego

ma prawo przewodniczyć obradom Rady Ministrów i uchylać jej akty prawne

c. Rada Ministrów

– premier jest wybierany przez prezydenta za zgodą Izby Reprezentantów

– odpowiada politycznie przede wszystkim przed prezydentem

III. Chińska Republika Ludowa

1. Ustrój polityczny 

a. zgodnie z konstytucją z 1982 r. ChRL jest państwem socjalistycznym

b. faktyczną władzę sprawuje Komunistyczna Partia Chin (KPCh)

2. System władz

a. władzę ustawodawczą sprawuje Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych (OZPL)

– wybory do OZPL mają charakter pośredni – wyboru dokonują wybrane przez obywateli zgromadzenia przedstawicieli ludowych

– do uprawnień OZPL należy:

uchwalanie ustaw

mianowanie i odwoływania członków najwyższych organów państwowych

– najważniejszym organem parlamentu jest Stały Komitet OZPL

ma prawo uchylania wydawanych przez rząd  aktów prawnych niezgodnych z konstytucją

dokonuje interpretacji konstytucji i ustaw

b. Przewodniczący Chińskiej Republiki Ludowej

– pełni funkcję głowy państwa – funkcja głównie reprezentacyjna

– łączy stanowisko prezydenta z funkcją:

Sekretarza Generalnego Komunistycznej Partii Chin (KPCh)

Przewodniczącego Centralnej Komisji Wojskowej

c. rząd – Rada Państwa

– premiera wybiera parlament na wniosek Przewodniczącego ChRL

– członkowie Rady Państwa są wybierani przez premiera

IV. Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna (Korea Północna)

1. Ustrój polityczny

a. konstytucja z 1972 r. określa ustrój państwa jako socjalistyczny

b. faktycznie w Korei Północnej panuje reżim totalitarny

– kult jednostki

– ideologia dżucze (zakłada pełną niezależność i samowystarczalność państwa)

c. władzę sprawują spadkobiercy Kim Ir Sena – rodzina Kimów

d. w Korei Północnej funkcjonuje system partii hegemonicznej

– formalnie istnieją trzy partie

– faktycznie rządy sprawuje tylko Partia Pracy Korei

2. System władzy

a. władza ustawodawcza – jednoizbowe Najwyższe Zgromadzenie Ludowe

– członkowie są wybierani  na 5-letnią kadencję w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i tajnych

– w każdym okręgu wyborczym jest tylko jeden kandydat – głosować można tylko  „za” i „przeciw”

b. kluczową rolę w państwie odgrywa przewodniczący Partii Pracy Korei

c. funkcję protokolarnej głowy państwa pełni Przewodniczący Prezydium Najwyższego Zgromadzenia Ludowego

d. Komisja Spraw Państwowych – jej przewodniczący jest formalnie najwyższym urzędem w Korei Północnej

e. rząd 

– premier wybierany jest przez Najwyższe Zgromadzenie Ludowe

– kontrolę nad rządem sprawuje triumwirat, składający się z:

premiera

przewodniczącego Prezydium Najwyższego Zgromadzenia Ludowego

przewodniczącego Komisji Spraw Państwowych

V. Turkmenistan

1. Ustrój polityczny

a. Turkmenistan powstał po rozpadzie ZSRR.

b. Turkmenistan jest autorytarną republiką superprezydencką.

c. kult jednostki

d. ograniczenia swobód obywatelskich

– brak wolności prasy

– brak wolności gospodarczej

– ograniczenie dostępu do internetu

– zakaz prowadzenia pojazdów przez kobiety

e. system partyjny

– dominująca rola Demokratycznej Partii Turkmenistanu

– dopiero w 2012 r. dopuszczono możliwość działania innych partii

2. System władz

a. władza ustawodawcza 

– jednoizbowy parlament

– wybory większościowe, powszechne i bezpośrednie

b. władza wykonawcza - prezydent 

– wybierany na 7-letnią kadencję

– rząd – funkcję szefa rządu pełni prezydent