Przypadki dezintegracji państw złożonych w Europie

1. Integracja i dezintegracja w dziejach Europy

a. integracja to proces zespalania się odrębnych elementów w większą całość

– tworzenie przez poleis greckie związków – np. Ateński Związek Morski, Związek Peloponeski

– powstanie imperium rzymskiego

– uniwersalizm świecki (cesarstwo) i kościelny (papiestwo) w średniowieczu

– unia polsko-litewska

– imperium Napoleona Bonapartego

b. dezintegracja to proces rozpadu struktur wyższego rzędu na mniejsze jednostki, lub osłabienie więzi pomiędzy nimi

– rozpad cesarstwa zachodnio-rzymskiego

– rozpad monarchii Habsburgów po I wojnie światowej

– porządek pojałtański 

2. Dezintegracja Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich

a. Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR)

– powstał w 1922 r. 

– ZSRR był państwem federacyjnym, w którym pozornie obowiązywała zasada autonomii poszczególnych republik

b. po drugiej wojnie światowej ZSRR utworzył blok państw socjalistycznych

– Układ Warszawski

– Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)

c. proces dezintegracji bloku państw socjalistycznych i ZSRR rozpoczął się w 1989 r. – Jesień Narodów

– Michaił Gorbaczow podjął nieudaną próbę reformowania ZSRR

– odzyskanie niepodległości przez część republik i powstanie niezależnych państw, np.:

Litwa

Estonia

Łotwa

Armenia

Gruzja

Azerbejdżan

Białoruś

Ukraina

– nieudany pucz Janajewa (sierpień 1991 r.)

– podpisanie tzw. traktatu białowieskiego (8 XII 1991 r.)

d. część republik wchodzących w skład ZSRR utworzyła Wspólnotę Niepodległych Państw.

3. Podział Czechosłowacji

a. Czechosłowacja powstała po I wojnie światowej w wyniku rozpadu monarchii austro-węgierskiej

b. Czechosłowacja rozpadła się w III 1939 r. po proklamowaniu przez Słowację niepodległości

c. po II wojnie światowej ponownie utworzono Czechosłowację jako państwo komunistyczne i wchodzące w skład bloku wschodniego

d. władza komunistyczna w Czechosłowacji została obalona w 1990 r. w drodze tzw. „aksamitnej rewolucji”

e. podział Czechosłowacji 1 I 1993 r. na:

– Czechy

– Słowację

5. Rozpad Jugosławii

a. po I wojnie światowej zostało utworzone Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców, które w 1929 r. zmieniło nazwę na Jugosławię

b. podczas II wojny światowej Chorwaci ogłosili niepodległość i nawiązali współpracę z III Rzeszą

c. po II wojnie światowej komuniści utworzyli Socjalistyczną Federacyjną Republikę Jugosławii – Josip Broz Tito

d, po śmierci Josipa Broz Tity w państwie zaczęły nasilać się nastroje nacjonalistyczne 

e. wojna domowa i rozpad Jugosławii

– Słowenia

– Chorwacja

– Macedonia

– Bośnia i Hercegowina 

– Czarnogóra

– Serbia

– Kosowo