Constutio Criminalis Theresiana z 31 grudnia 1768 r.

Art. 4. O karach w ogólności

2. Wymierzenie kary prowadzi głównie do takowego celu ostatecznego, aby sprawca poprawił się, a znieważone państwo otrzymało zadośćuczynienie, a takowe ukaranie stanowiło dla ludu obraz przestępstwa i rodziło odstraszenie przed podobnymi złymi czynami. To wszystko zaś w tych przypadkach, które nie pociągają za sobą kary śmierci, w przypadkach bowiem kar śmierci tylko dwa ostatnie cele miejsce mają.

Art. 5. O karach na życiu

1. Kary śmierci w zwyczajnym użyciu w naszych krajach dziedzicznych są dwojakie: zaostrzone w najcięższych, łagodniejsze w ciężkich przestępstwach.

2. Zaostrzone kary polegają po pierwsze na: spaleniu żywcem ogniem bądź – gdy okoliczności pewne złagodzenie dopuszczają – z uprzednim ścięciem sprawcy. Po drugie: przez ćwiartowanie. Po trzecie: przez łamanie kołem od dołu bądź od góry. (…)

(…)

5. Niektóre zaostrzone kary śmierci, jak: uduszenie, obdarcie ze skóry, pogrzebanie żywcem, wbicie na pal, a w stosunku do kobiet ćwiartowanie oraz łamanie kołem, są w tych krajach niezwyczajne i w przyszłości także nie będą stosowane, podobnie jak kara wbicia na pal, poza zdradą kraju i buntem, nie będzie więcej stosowana.

6. Łagodniejsze lub zwykłe kary śmierci dokonuje się przez ścięcie mie­czem bądź powieszenie bez dalszych dodatkowych zaostrzeń kary. Szubienica jednakże nie jest w stosunku do kobiet stosowana, lecz takowe, w miejsce powieszenia, mieczem będą zgładzone.

Art. 6. O karach na ciele

2. Karami cielesnymi, które w tych krajach dziedzicznych są w użyciu, są: publiczne biczowanie, piętnowanie, kary mutylacyjne [hańbiąca kara cielesna polegająca na pozbawianiu skazanego określonych części ciała], chłosta kańczugiem bądź rózgami. (…)

7. Zwyczajnymi karami robót publicznych są: iż ktoś do pracy skazany będzie w węgierskiej twierdzy pogranicznej bądź w jednej z twierdz w nie­mieckich krajach dziedzicznych do robót fortecznych, też w przędzalni lub innym domu poprawy, też przy wałach miejskich, areszcie lub innym w danym kraju zwyczajnym miejscu kary, bądź do pracy przy powstającym sądzie karnym, bądź urzędzie. Kary galer i pracy w kopalniach pozostają do dalszej decyzji wstrzymanymi. (…)

8. Jako kary na czci rozróżnić trzeba: stanie pod pręgierzem bądź przed kościołem w kunie, zamknięcie w domu dla obłąkanych, wystawienie na publicznym podniesieniu bądź na koźle, bądź u słupa, z dodaniem lub bez przywłaszczonej rzeczy, bądź obejmującego przestępstwo napisu. (…)

Kodeks karny, obejmujący prawo materialne i procesowe, nadany krajom austriackim przez cesarzową Marię Teresę w 1768 r.

Za: Powszechna historia państwa i prawa. Wybór tekstów źródłowych, wyboru dokonali Marian Józef Ptak i Marek Kinstler, Wrocław 1996, str. 165-168

A. Wyjaśnij, jakie funkcje, w świetle cytowanego kodeksu, miały spełniać kary.

B. Wymień stosowane oraz odrzucone sposoby wykonania kary śmierci.

C. Opisz przewidziane w cytowanym kodeksie karnym kary cielesne oraz kary na czci.

D. Przedstaw zmiany, jakie cytowany kodeks wprowadzał w zakresie stosowania kary robót publicznych.