Ks. I, rozdz. 19: Tymczasean bowiem królowie i książęta sąsiedni, każdy od swojej stromy, podbijali Polskę i do swego władztwa każdy przyłączał miasta i grody graniczne lub, zdobywszy, zrównywał z ziemią. I gdy tak wielkie krzywdy i klęsk           Polska od obcych nierozsądniej wszakże i sromotnie dręczona przez własnych mieszkańców. Albowiem niewolnicy powstali na panów, wyzwoleńcy przeor szlachetnie urodzonym, sami się  do rządów wynosząc, a jednym z nich był na odwrót w służbie dla siebie zatrzymawszy, innych pozabijawszy, pobrali ich
żony w sprośny sposób i zbrodniczo rozdrapali dostojeństwa. Nadto je­szcze, porzucając wiarę katolicką – czego nie możemy wypowiedzieć bez płaczu i lamentu – rozpoczęli bunt przeciw biskupom i księżom Boga;  niektórych  z nich,   jakoby  godniejszą  śmiercią,   mieczem   zgła­dzili, innych,  jakoby godnych lichszej  śmierci,  ukamienowali.

W końcu zaś, tak przez obcych, jak przez własnych mieszkańców doprowadzona została Polska do takiego spustoszenia, że w zupełności niemal obrana została z bogactw i  ludzi. W owym czasie Czesi zniszczyli Gniezno i Poznań i zabrali ciało św. Wojciecha. Owi zaś, co uszli rąk wrogów lub którzy uciekali przed własnym buntem, uchodzili poza rzekę Wisłę na Mazowsze. Tak długo zaś wymienione miasta porastały w opuszczeniu, że w kościele św. Wojciecha męczennika i św. Piotra Apostoła dzikie zwierzęta założyły swe legowiska. Klęska ta z tego po­wodu tak powszechnie dotknęła cały kraj – według ogólnej wiary – ponieważ Gaudenty, brat i następca św. Wojciecha, miał z nieznane j mi przyczyny rzucić nań klątwę. To, co powiedziałem o zniszczeniu Polski, niechaj wystarczy i niech posłuży tym ku poprawie, którzy przy­rodzonym władcom wiary nie dochowali.

Za: Cudzoziemcy o Polsce. Relacje i opinie, wybrał i opracował Jan Gintel, tom pierwszy: wiek X-XVII, Kraków 1971, str. 79-80

A. Przedstaw położenie międzynarodowe Polski w czasie buntu poddanych.

B. Na podstawie źródła i wiedzy pozaźródłowej przedstaw charakter buntu opisanego w źródle.

C. Oceń skalę zniszczeń i strat, spowodowanych najazdami sąsiadów i butem.