Ustawy Towarzystwa Republikanów Polskich
Warszawa, l X 1798
Towarzystwo Republikanów w P[olsce] posłuszne głosowi swojej pod tyranią zostającej ojczyzny (…), przekonane, że albo naród francuski (…) jak najprędzej w porze stosownej swej ważnej użyczy pomocy do przywrócenia P[olski], albo przez rozszerzenie światła później obywatele po[lscy] koleją czasu dostąpią tej epoki, w której władza rozumu na gruzach tyranii prawa człowieka założy, starając się jak najusilniej o utrzymanie ducha publicznego i zastąpienie miejsca społeczności przez nierząd i przemoc rozwiązanej, usiłując, aby kroki nieprzyjaciół wolności nie były na przeszkodzie do powszechnego szczęścia, za umową i zgodą wszystkich członków przepisuje dla siebie organizację i przyjmuje przedspołeczną ustawę dlatego, aby obywatele związek braterski republikanów składający, porównywując zawsze postępki tyranii z swoim celem mieli sami przed oczyma i innym wystawiać umieli środki do założenia w ich ojczyźnie wolności i równości, aby oświecali lud p[olski], aby oddalali od niego stan poniżenia, aby Towarzystwo zostało szkołą przyszłych wolnego rządu obrońców, aby każdy członek miał przed sobą swego obywatelstwa przedmiot, aby każdy wydzieloną sobie pracą umiał kierować i stosownie do stanu wielkim dopomagać zamiarom (…), przyrzekamy jak najuroczyściej zachować przedspołeczną ustawę i urządzenia Towarzystwa naszego.
1. Celem Towarzystwa jest przywrócenie ojczyzny z rządem republikańsko-demokratycznym (…)
6. Ogłoszenie praw człowieka i obywatela z konstytucją francuską roku III [1795] Rzptej od ludu przyjętej jest zasadą Towarzystwa.
7. Towarzystwo używa najskuteczniejszych środków do rozszerzenia nauk o prawach i obowiązkach człowieka i obywatela (…)
Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 26: Legiony Dąbrowskiego. Europa w dobie wojen napoleońskich, oprac. Juliusz Willaume, Warszawa 1960, str. 6-7
A. Na podstawie wiedzy pozaźródłowej przedstaw genezę Towarzystwa Republikanów Polskich.
B. Przedstaw program ideowy Towarszystwa Republikanów Polskich.