3. 10. Upadek cesarstwa zachodniego

I. Kryzys wewnętrzny cesarstwa rzymskiego

1. Zmiany w rolnictwie

a. spadek liczby gospodarstw typu villa

b. powstawanie latyfundiów – wielkich, samowystarczalnych majątków ziemskich

c. system wydzierżawiania ziemi przez właścicieli latyfundiów – kolonat

d. upadek miast

e. powrót do gospodarki naturalnej

2. Przemiany społeczne

a. zjawisko „przywiązania” chłopów do ziemi – zacieranie się różnicy między niewolnikami a chłopami

b. wykształcenie się nowej hierarchii społecznej:

– honestiores – „lepsi”

– humiliores – „gorsi”

3. Wzrost obciążeń podatkowych na rzecz państwa

II. Reformy wewnętrzne

1. Reorganizacja wojska

a. wzrost liczebności armii

b. racjonalizacja rozmieszczenia legionów

c. barbaryzacja armii

2. Reformy gospodarcze

a. reforma administracyjna

– zwiększenie liczby prowincji

– likwidacja uprzywilejowanego statusu Italii

– przeniesienie siedziby cesarza do Konstantynopola

– podział cesarstwa na część wschodnią i zachodnią – Teodozjusz Wielki (395 r. n.e.)

Arkadiusz panował na zachodzie

Honoriusz panował na wschodzie

b. reforma podatkowa – zróżnicowanie podatków ze względu na typ i jakość gruntów

c. nieudana próba wprowadzenia cen urzędowych

III. Wielka wędrówka ludów

1. Migracja Hunów rozpoczęła wielką wędrówkę ludów w drugiej połowie IV w. n.e.

2. Wizygoci

a. osiedlenie się w granicach Imperium Rzymskiego

b. wybuch konfliktu z Rzymem:

– klęska Rzymu pod Adrianopolem  – 378 r. n.e. – śmierć cesarza Walensa

– ustępstwa cesarza Teodozjusza na rzecz Wizygotów

zgoda na osiedlenie się w granicach cesarstwa

przyznanie znacznej niezależności

c. zdobycie Rzymu przez Wizygotów – 410 r. n.e.

3. Powstawanie państw barbarzyńskich

IV. Upadek cesarstwa zachodniego

1. Ekspansja Hunów pod wodza Attyli

a. najazd na Galię

– odparcie pierwszego najazdu przez Rzymian pod wodzą Aecjusza (pomoc plemion germańskich )

– zwycięstwo Rzymian nad Hunami w bitwie na Polach Katalaunijskich – 451 r. n.e.

b. rozpad państwa Hunów po śmierci Attyli

2. Najazd północnoafrykańskich Wandalów na Italię – 455 r. n.e.

3. Likwidacja cesarstwa na zachodzie

a. detronizacja Romulusa Augustulusa i objęcie władzy przez germańskiego wodza Odoakra – 476 r. n.e.

– symboliczny koniec cesarstwa na Zachodzie

– data kończąca starożytność

b. odesłanie insygniów koronacyjnych do Konstantynopola

c. objęcie rządów w Italii przez króla Ostrogotów Teodoryka 493 r. n.e.

Opracowanie tematu: Upadek cesarstwa na Zachodzie

Galeria ilustracji: Upadek cesarstwa na Zachodzie