4. 2. Wojny Rzeczpospolitej z Moskwą
I. Kryzys wewnętrzny w Rosji
1. Rosja po śmierć Iwana IV Groźnego (1584 r.)
a. objęcie tronu przez nieprzygotowanego do sprawowania władzy Fiodora (1584-1598 r.)
b. wzrost wpływów doradcy cara Borysa Godunowa
2. Po bezpotomnej śmierci Fiodora władzę objął Borys Godunow (1598-1613 r.)
3. Wielka smuta w Rosji (1598-1613 r.)
a. pierwsza dymitriada (1604-1606)
– uzyskanie przez Dymitra Samozwańca I pomocy polskich magnatów – Jerzego Mniszcha oraz Adama Wiśniowieckiego
– po śmierci Borysa Godunowa Dymitr Samozwaniec koronował się na cara Rosji (1605 r.)
– ślub Dymitra Samozwańca z Maryną Mniszchówną
– zabójstwo Dymitra I (1606 r.)
b. objęcie władzy przez Wasyla Szujskiego
c. powstanie chłopskie Bołotnikowa
d. druga dymitriada – pojawienie się Dymitra Samozwańca II – 1607 r.
– został „rozpoznany” przez Marynę i niektórych polskich magnatów
– utworzenie ośrodka władzy w Tuszynie pod Moskwą
II. Wyprawa polska na Moskwę (1610-1612 r.)
1. Sojusz Wasyla Szujskiego ze Szwecją o wyraźnie antypolskim charakterze:
a. Rosja i Szwecja zawarły pokój wieczysty
b. uznanie przez Rosję szwedzkiego panowania w Inflantach
c. zobowiązanie do prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej
2. Przystąpienie Polski do wojny z Rosją
a. oblężenie Smoleńska
b. zwycięstwo wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego pod Kłuszynem – 1610 r.
c. propozycja bojarów oddania tronu carskiego synowi Zygmunta III Wazy – królewiczowi Władysławowi
d. wkroczenie wojsk polskich pod dowództwem hetmana Stanisława Żółkiewskiego do Moskwy
3. Pogłębienie się chaosu w Rosji
a. zabójstwo Dymitra II
b. zakończone klęską tzw. pierwsze pospolite ruszenie (miało na celu wypędzenie cudzoziemców) – 1610 r.
c. antypolskie powstanie w Moskwie – 1611 r.
d. zdobycie przez wojska polskie Smoleńska
e. zwołanie tzw. drugiego pospolitego ruszenia
– pod przywództwem kniazia Dymitra Pożarskiego
– kapitulacja wojsk polskich na Kremlu – 1612 r.
4. Wybór Michała Romanowa przez dumę bojarską na cara Rosji – 1613 r.
5. Wyprawa wojsk polskich pod dowództwem Jana Karola Chodkiewicza na Moskwę – 1616 r.
a. udział królewicza Władysława
b. nieudany szturm na Moskwę
6. Rozejm w Dywilinie – 1619 r.
a. Polska otrzymała ziemie: czernihowską, smoleńską i siewierską
b. nie rozstrzygnięto pretensji Władysława IV do tronu carów
III. Wojna smoleńska (1632-1634 r.)
1. Atak wojsk rosyjskich w okresie bezkrólewie po śmierci Zygmunta III Wazy (1632 r.)
a. zajęcie ziemi siewierskiej i smoleńskiej
b. oblężenie Smoleńska
2. Odsiecz Smoleńska po elekcji Władysława IV
a. reorganizacja armii polskiej
b. zmuszenie do kapitulacji okrążonych wojsk moskiewskich
3. Pokój w Polanowie – 1634 r.
– Władysław IV zrzekł się pretensji do korony carskiej w zamian za finansową rekompensatę
– Rosja odzyskała wschodnie skrawki ziemi siewierskiej i smoleńskiej
Wojny polsko-moskiewskie w XVII wieku
Pracuj ze źródłami