6. 6. Sejm Czteroletni i drugi rozbiór Polski

I. Ustrój Rzeczpospolitej pod rządami Konstytucji 3 maja

1. Autorzy Konstytucji 3 maja

– Stanisław August Poniatowski

– Ignacy Potocki

– Hugo Kołłątaj

– Scipione Piattoli

2. Postanowienia ogólne

a. Rzeczpospolita dziedziczną monarchią konstytucyjną – rezygnacja z wolnej elekcji

b. zwierzchnictwo narodu

c. monteskiuszowski trójpodział władz

d. rozszerzenie pojęcia naród

e. katolicyzm religią uprzywilejowaną

f. zniesienie liberum veto i zakaz konfederacji

3. Władza królewska

a. ustanowienie monarchii dziedzicznej – po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego – saska dynastia Wettinów

b. król na czele władzy wykonawczej – Straży Praw

4. Władza ustawodawcza

a. dwuizbowy sejm

– izba poselska – głosowanie większością głosów (zniesienie liberum veto)

– senat

b. wybierany na dwa lata

c. „zawsze gotowy”

5. Władza wykonawcza –Straż Praw

a. skład:

– król

– prymas

– pięciu ministrów

– marszałek sejmu (bez prawa głosu)

– następca tronu (bez prawa głosu)

b. ministerstwa:

– edukacji

– wojska

– skarbu

– spraw wewnętrznych

– spraw zagranicznych

5. Władza sądownicza

a. stanowe sądy

b. niezależne od pozostałych władz

6. Stany

a. pozbawienie praw politycznych szlachtę nieposesjonatów

b. rozszerzenia praw mieszczan w dobrach królewskich

– wolność osobista

– prawo nabywania dóbr ziemskich

– prawo do sprawowania niższych urzędów i funkcji oficerskich

– możliwość nobilitacji dla właścicieli dóbr ziemskich i za zasługi dla kraju

– wprowadzenie do sejmu plenipotentów miast

II. Konfederacja targowicka i wojna w obronie Konstytucji 3 maja

1. Pogorszenie się koniunktury politycznej – zakończenie wojny rosyjsko-tureckiej – 1792 r.

2. Starania części magnatów o interwencję carycy Katarzyny II w Polsce

3. Zawiązanie konfederacji targowickiej – kwiecień 1792 r.

– Szczęsny Potocki

– Ksawery Branicki

– Seweryn Rzewuski

4. Wsparcie Katarzyny II dla targowiczan

5. Wojna polsko-rosyjska – 1792 r.

a. zwycięska bitwa pod Zieleńcami – Józef Poniatowski i Tadeusz Kościuszko

b. bitwa pod Dubienką – Tadeusz Kościuszko

c. klęska wojsk polskich księcia Ludwika Wirtemberskiego pod Mirem

d. przystąpienie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej

e. klęska obrońców Konstytucji 3 maja

III. Drugi rozbiór Polski

a. umowa prusko-rosyjska w Petersburgu – decyzja o drugim rozbiorze Polski – styczeń 1793 r.

b. wejście wojsk pruskich do Gdańska i Torunia

c. sejm grodzieński – 1793 r.

– rozwiązanie konfederacji targowickiej

– aresztowanie obrońców Zjednoczonej Generalności

– milczenie posłów wyrazem zgody na rozbiór Polski