1. 4. Polska w okresie transformacji ustrojowej

1. Modele demokratyzacji wg. Samuela Philipsa Huntingtona

a. model liniowy

b. model cykliczny

c. model dialektyczny

2. Transformacja w krajach Europy Środkowo-Wschodniej – Jesień Narodów

a. obrady Okrągłego Stołu w Polsce

b. pierestrojka (przebudowa) i głasnost (jawność) w ZSRR

b. transformacja demokratyczna – wprowadzenie zmian ustrojowych

c. konsolidacja demokracji  – usunięcie pozostałości systemu autorytarnego i umocnienie demokracji

d. rodzaje przemian demokratyzacji wg. Huntingtona

 – zastąpienie  – na skutek gwałtownego obalenia dotychczasowego reżimu

 – transformacja – stopniowe zmiany przeprowadzone przez elity

 – przemieszczenie – reforma ustroju w drodze wspólnych działań dotychczasowych elit i demokratycznej opozycji

 – interwencja – zmiana systemu na skutek działań zewnętrznych

3. Przemiany ustrojowe w Polsce  

a. karnawał „Solidarności”

– strajki robotnicze i porozumienie sierpniowe – 1980 r.

– powstanie Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarności” 

– wprowadzenie stanu wojennego – 13 XII 1981 r.

b. przełom 1988 roku w Polsce

– wybuch strajków

– nawiązanie rozmów przez gen. Czesława Kiszczaka i Lecha Wałęsę

– obrady Okrągłego Stołu (od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 r.)

c. najważniejsze postanowienia Okrągłego Stołu:

– legalizacja NSZZ „Solidarności”

– przywrócenie urzędu prezydenta państwa i Senatu

– decyzja o przeprowadzeniu częściowo wolnych wyborów

d. wybory parlamentarne – 4 czerwca 1989 r.

– klęska wyborcza  Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR)

– utworzenie rządu Tadeusza Mazowieckiego

– prezydentem został gen. Wojciech Jaruzelski

4. Dekomunizacja

a. zmiana ustroju polegająca na zastąpieniu systemu komunistycznego systemem demokratycznym

b. odsunięcie od wpływu na rządu przedstawicieli obalonego reżimu komunistycznego

c. lustracja – weryfikacja osób zajmujących kluczowe stanowiska w państwie pod kontem ich wcześniejszej współpracy ze służbami bezpieczeństwa PRL

– polityka „grubej kreski”

– działalność Instytutu Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu