3. 2. Systemy partyjne

1. Systemy partyjne – wszystkie partie działające w danym kraju oraz całokształt zachodzących między nimi zależności i powiązań

2. Klasyfikacja systemów partyjnych

a. system jednopartyjny (monopartyjny) – w państwie działa tylko jedna partia

b. system dwupartyjny – w państwie działa wiele partii, ale dwie liczą się w wyborach

c. system wielopartyjny

– system partii dominującej – istnieje wiele partii, z których tylko jedna jest w stanie zdobyć większość w parlamencie

– system dwublokowy – istnieje wiele partii, ale podczas wyborów łączą się w dwa rywalizujące bloki

– system kooperacji partii – podczas wyborów wszystkie partie prowadzą odrębną kampanię, a po ich zakończeniu przystępują do współpracy

– system rozbicia partyjnego – brak zdecydowanego zwycięzcy w wyborach i konieczność tworzenia koalicji rządowej

4. Systemy partyjne wybranych państw demokratycznych

a. Stany Zjednoczone Ameryki 

– system dwupartyjny (Partia Republikańska i Partia Demokratyczna)

– zasady przynależności partyjnej określa ustawodawstwo stanowe

– na czele partii stoją komitety ogólnokrajowe, którym przewodniczy kandydat na prezydenta

– przynależność do partii sprowadza się do udziału w wyborach

b. Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

– system dwupartyjny (Partia Konserwatywna, Partia Pracy)

– przejściowo system dwuipółpratyjny  

c. Republika Francuska

– na system partyjny Francji wpływ ma większościowy system wyborczy (jednomandatowe okręgi wyborcze)

– system wielopartyjny blokowy

– główne partie polityczne:

La République en marche (Emmanuel Macron)

Les Républicains (Nicolas Sarkozy)

Ruch Demokratyczny

Parti Scocjaliste

d. Republika Federalna Niemiec

– system wielopartyjny – dwublokowy lub dwuipółpratyjny

– główne partie polityczne:

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU)

Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CSU)

Socjaldemokratyczna Partia Niemiec (SPD)

Wolna Partia Demokratyczna (FDP)

Zieloni

Alternatywa dla Niemiec (AfD)

e. Konfederacja Szwajcarska

– system wielopartyjny

– powstanie systemu kooperacji polegającego na współpracy partii zasiadających w parlamencie

– główne partie polityczne:

Socjaldemokratyczna Partia Szwajcarii (SPS)

Szwajcarska Partia Ludowa (SVP)

Szwajcarska Partia Radykalno-Demokratyczna (FDP)

Chrześcijańsko-Demokratyczna Partia Ludowa Szwajcarii (CVP)

f. Republika Włoska

– system wielopartyjny

– system rozbicia partyjnego

– próba przebudowy systemu partyjnego w kierunku systemu blokowego – zmiana ordynacji wyborczej z proporcjonalnej na mieszaną