6. 06. Kultura średniowieczna 

I. Kultura preromańska

1. Renesans karoliński

2. Renesans ottoński

II. Cechy charakterystyczne kultury średniowiecznej

1. Uniwersalizm

a. religia chrześcijańska

b. łacina

c. szkolnictwo – siedem sztuk wyzwolonych

– trivium: gramatyka łacińska, retoryka i dialektyka

– quadrivium: geometria, arytmetyka, astronomia i muzyka

2. Elitaryzm – umiejętność czytania i pisania ograniczała się do bardzo nielicznego kręgu osób – w większości duchownych

3. Teocentryzm

4. Duże znaczenie przekazu:

a. ustnego – kazania, wykłady

b. ikonograficznego – Biblia dla ubogich

5. Duże znaczenie symboliki w dziełach plastycznych i literackich – określonym przedstawieniom nadawano sens symboliczny

6. Rytuał i ceremonie jako instrument komunikacji społecznej

III. Rozwój piśmiennictwa i czytelnictwa

1. Zastąpienie pergaminu znacznie tańszym papierem

2. Wynalezienie druku przez Jana Gutenberga – 1455 r.

3. Rozszerzenie się kręgu osób piśmiennych

a. wzrosło zapotrzebowanie na zawody wymagające umiejętności czytania i pisania, np.:

– notariuszy

– lekarzy

– prawników

– kupców

– urzędników

b. rozwój szkół katedralnych

c. rozwój uniwersytetów – wzorcowe uniwersytety:

– Bolonia

– Padwa

– Paryż

d. scholastyka jako metoda nauczania

4. Literatura

a. literatura religijna

– żywoty świętych

– Złota legenda

b. literatura świecka

– eposy rycerskie

– liryka miłosna

– historiografia - kroniki

IV. Filozofia średniowieczna

a. działalność:

– św. Augustyna

– Bernarda z Chartres

– Piotra Abelarda

– Tomasz z Akwinu – tomizm

– Wilhelma Ockhama

b. średniowieczne metody naukowe:

– scholastyka

– nominalizm

c. recepcja dorobku antycznego:

– Platona

– Arystotelesa

V. Odrodzenie prawa

1. Recepcja prawa rzymskiego – Corpus Juris Civilis

2. Prawo kanoniczne – Gracjan

VI.  Sztuka średniowieczna

1. Sztuka romańska

a. prostota formy

b. stosowanie sklepień

- kolebkowych

- krzyżowych

c. często charakter obronny budowli sakralnych

d. rzeźba głównie architektoniczna

2. Sztuka gotycka

a. strzeliste konstrukcje

b. stosowanie sklepień krzyżowo-żebrowych, przypór, filarów i kolumn

c. stosowanie łuków ostrych

d. zastosowanie na dużą skalę witraży

Opracowanie tematu: Kultura średniowieczna

Opracowanie tematu: Sztuka romańska i gotycka

Galeria ilustracji: Kultura średniowieczna

Galeria ilustracji: Sztuka romańska i gotycka