6. 07. Kościół w średniowieczu

I. Duchowość monastyczna

1. W średniowieczu życie zakonne ceniono wyżej niż życie laickie (świeckie)

2. Odnowa zakonu benedyktyńskiego

3. Odnowa życia eremickiego – pustelniczego

a. praktykowanie ascezy, modlitw i medytacji

b. powstanie nowych zakonów o surowych regułach:

– kameduli

– kartuzi

4. Tworzenie wspólnot księży-duszpasterzy (kanonicy regularni praktykujący regułę św. Augustyna) – norbertanie

5. Powstanie zakonu cystersów

a. zakon cysterski powstał w 1098 r. jako alternatywa dla zakonu benedyktyńskiego – zakony kontemplacyjne

b. założycielem św. Roberta z Molesme –  pierwszy opat z Cîteaux (z łac. Cistercium)

c. wzorcowy klasztor założony przez św. Bernarda w Clairvaux

d. wprowadzenie surowej reguły

– asceza

– ubóstwo

– skromny wystrój świątyń

– praktykowanie pracy fizycznej

6. Podporządkowanie życia duchowieństwa świeckiego (księża parafialni) zasadom prawa kanonicznego

a. wprowadzenie celibatu

b. powstawanie wspólnot kanoników regularnych

II. Średniowieczne herezje

1. Waldensi

a. inspiratorem był Piotr Valdo z Lyonu (działalność rozpoczął w 1176 r.)

b. zasady:

– praktykowanie radykalnego ubóstwa

– uznanie Biblii za jedyny autorytet

– wprowadzenie kapłaństwa świeckich

2. Katarzy (Albigensi)

a. herezja powstała w latach 40-ych XII w. w mieście Albi)

b. zasady:

– odrzucenie całej nauki Kościoła

– walka z instytucją Kościoła

– zasadniczym punktem doktryny religijnej nauka o dualizmie (istnienie dwóch równorzędnych sił – dobra i zła)

c. ogłoszenie przez Innocentego III krucjaty przeciw albigensom

3. Działalność inkwizycji – instytucja Kościoła katolickiego powołana przez papiestwo w drugiej poł. XII w. do walki z wszelkimi przejawami herezji

III. Powstanie zakonów żebraczych

1. Najważniejszym obszarem działania zakonów żebrzących były miasta

a. zakonnicy utrzymywali się z jałmużny

b. prowadzili działalność duszpasterską

2. Franciszkanie

a. założycielem św. Franciszek z Asyżu

b. nadanie nazwy „Zakonu Braci Mniejszych” – 1209 r.

c. realizacja ideału życia w ubóstwie

3. Dominikanie – Zakon Kaznodziejski

a. założycielem Dominik Guzmán (św. Dominik)

b. zatwierdzenie reguły zakonnej w 1216 r.

c. najważniejszym celem było zwalczanie herezji poprzez nauczanie

IV. Walka o dominium mundi (zwierzchnictwo nad światem) po zawarciu konkordatu wormackiego (1122 r.)

1. Okres przewagi cesarstwa nad papiestwem za panowania cesarza Fryderyka I Barbarossy (1152-1190 r.)

a. uznał się za najwyższego władcę zachodniego chrześcijaństwa

b. dążył do opanowania północnych Włoch i Rzymu

c. zginął podczas zorganizowanej przez siebie trzeciej krucjaty

2. Okres przewagi papiestwa nad cesarstwem za pontyfikatu Innocentego III (1198-1216)

a. wiele państw chrześcijańskich uznało jego zwierzchnictwo

b. starał się wpływać na obsadę tronu cesarskiego i tronów królewskich

c. dążył do ujednolicenia Europy pod względem religijnym

d. zorganizował IV krucjatę – po zdobyciu przez krzyżowców Konstantynopola obłożył ich klątwą

Opracowanie tematu: Wzrost potęgi Kościoła. Walka o panowanie nad światem

Galeria ilustracji: Wzrost potęgi Kościoła. Walka o panowanie nad światem